امید شاکری، معاون وزیر نفت، اظهار داشت: «یکی از اهداف ما در وزارت نفت این است که هوش مصنوعی را به‌عنوان یک ابزار حیاتی در جهت بهبود بهره‌وری و افزایش امنیت در صنایع نفت و گاز کشور به‌کار ببریم. هوش مصنوعی می‌تواند به ما در پردازش و تحلیل داده‌ها، پیش‌بینی رخدادها، مدیریت بهتر منابع و بهینه‌سازی عملیات کمک کند.»
توسعه هوش مصنوعی در صنعت نفت: از تحول دیجیتال تا هوشمند سازی
شاکری در ادامه به مسئله تحول دیجیتال در صنعت نفت پرداخت و گفت: «تحول دیجیتال و هوشمند سازی از جمله محورها و اهداف اصلی است که در وزارت نفت مورد توجه قرار دارد. در واقع، هدف اصلی ما این است که برخی از موضوعات مهم و حیاتی که می‌توان از آنها بهره‌برداری هوشمندانه انجام داد، شناسایی و پیاده‌سازی شوند. این موضوعات به‌ویژه بر پایه داده‌ها و کلان داده‌ها (بیگ دیتا) طراحی شده‌اند.»
وی افزود: «در فرآیند تحول دیجیتال، بعضی از موضوعات و پروژه‌ها بیشتر از بقیه شانس موفقیت دارند، زیرا در این موارد می‌توان به‌راحتی از داده‌ها و تحلیل‌های هوشمند استفاده کرد. برای این‌که از ظرفیت‌های هوش مصنوعی به بهترین شکل استفاده کنیم، ابتدا باید بخش‌هایی را که بیشترین پتانسیل را در زمینه داده‌ها دارند، شناسایی کرده و به‌عنوان پیشران‌های توسعه هوش مصنوعی انتخاب کنیم.»
وجود داده‌های کلان در وزارت نفت و چالش‌های دسترسی
معاون وزیر نفت در ادامه به وجود داده‌های کلان (بیگ دیتا) در وزارت نفت اشاره کرد و گفت: «داده‌های کلان در بسیاری از بخش‌های وزارت نفت موجود است، اما چالش اصلی این است که آیا این داده‌ها به‌راحتی در دسترس شرکت‌های هوشمندسازی و فناور قرار می‌گیرد یا خیر؟ موضوع اصلی اینجاست که حاکمیت داده‌ها باید به‌طور دقیق مشخص شود و در صورتی که نیاز به مجوزهای قانونی وجود دارد، باید پوشش داده شود.»
شاکری در این زمینه افزود: «مثالی ساده در این زمینه می‌تواند اطلاعات مصرف مشترکان گاز باشد. اگر وزارت نفت دارای داده‌های دقیق و کلان در مورد مصرف این مشترکان باشد، آیا می‌توان به‌راحتی این داده‌ها را در اختیار هر شرکتی قرار داد؟ قطعا خیر. این داده‌ها باید با پروتکل‌های خاص و با رعایت حریم خصوصی و مجوزهای قانونی در اختیار شرکت‌های ذی‌صلاح قرار گیرند.»
موانع و فرصت‌های هوشمندسازی در وزارت نفت
وی همچنین در ادامه صحبت‌های خود به موانع و فرصت‌های موجود در راه استفاده از هوش مصنوعی در صنعت نفت پرداخت و گفت: «موانع موجود نباید مانع پیشرفت و توسعه استفاده از هوش مصنوعی در این صنعت شود. به‌جای این‌که به مشکلات نگاه کنیم، باید فرصت‌های موجود را شناسایی کرده و این فرصت‌ها را به‌طور هدفمند دنبال کنیم.»
شاکری تاکید کرد: «برای استفاده از هوش مصنوعی در وزارت نفت، باید زمینه‌های مختلفی را مدنظر قرار داد. این زمینه‌ها شامل تولید داده‌های بیشتر، استفاده بهینه از منابع موجود، و همچنین بهبود دسترسی به داده‌ها و اطلاعات هستند. البته در این مسیر ممکن است موانعی نیز وجود داشته باشد که باید آنها را شناسایی و برطرف کنیم.»
فعالیت‌های فناورانه در وزارت نفت و چشم‌انداز آینده
شاکری با اشاره به پیشرفت‌های فناورانه وزارت نفت در سال‌های اخیر گفت: «ما از سال‌ها پیش فعالیت‌های فناورانه در حوزه‌های مختلف نفت و گاز آغاز کرده‌ایم که اکنون با سرعت و عمق بیشتری ادامه می‌یابند. این فعالیت‌ها به‌ویژه در زمینه‌های تولید بار اول، بهینه‌سازی عملیات و استفاده از ظرفیت‌های دیجیتال برای مدیریت بهتر منابع انجام شده است.»
وی به استفاده از فناوری‌های نوین برای افزایش بهره‌وری در پروژه‌های نفتی اشاره کرد و افزود: «موضوع تولید بار اول از جمله پروژه‌های مهمی است که به‌ویژه در سه سال گذشته، وزارت نفت در این زمینه به‌عنوان دستگاه اول در قوه مجریه شناخته شده است. این پیشرفت در آینده نیز ادامه خواهد یافت.»
فعال‌سازی ظرفیت‌های قانون جهش تولید دانش‌بنیان در صنعت نفت
معاون وزیر نفت همچنین به فعال‌سازی ظرفیت‌های قانون جهش تولید دانش‌بنیان اشاره کرد و گفت: «با توجه به نیاز روزافزون به نوآوری در صنعت نفت، فعال‌سازی ظرفیت‌های این قانون در دستورکار قرار گرفته است. هدف ما این است که از این ظرفیت‌ها برای شتاب‌دهی به پروژه‌های فناورانه و بهره‌برداری بهتر از هوش مصنوعی استفاده کنیم.»
تجمیع توانمندی‌ها برای پوشش نیازهای صنعت نفت
شاکری در پایان گفت: «تلاش ما این است که با تجمیع توانمندی‌های فردی و گروهی، دستاوردهایی به‌دست آوریم که نیازهای صنعت نفت را به‌طور کامل پوشش دهند. این تجمیع توانمندی‌ها باید در قالب یک زیست‌بوم نوآوری و فناوری در کنار یکدیگر قرار گیرد تا بتوانیم به بهترین نتیجه برسیم.»
نتیجه‌گیری: هوش مصنوعی و آینده صنعت نفت
در نهایت، می‌توان گفت که هوش مصنوعی یکی از مهم‌ترین ابزارهای توسعه صنعت نفت در آینده خواهد بود. با توجه به پیشرفت‌های جهانی در این حوزه و نیاز صنعت نفت به بهینه‌سازی فرآیندها و افزایش بهره‌وری، استفاده از این فناوری می‌تواند تحول چشمگیری در این صنعت به‌وجود آورد. البته موفقیت در این مسیر نیازمند همکاری و هماهنگی بیشتر میان بخش‌های مختلف وزارت نفت، شرکت‌های فناور و سایر نهادهای مرتبط است تا بتوانیم از تمامی ظرفیت‌های موجود برای توسعه هوش مصنوعی بهره‌برداری کنیم.
