آلزایمر چیست و نحوه برخورد با بیمار آلزایمری
آلزایمر یک بیماری پیشرونده مغزی است که منجر به کاهش مداوم عملکردهای ذهنی، به ویژه حافظه، می‌شود و معمولاً پس از سن ۶۵ سالگی ظاهر می‌شود. متخصصان تأکید می‌کنند که یک بیمار مبتلا به زوال عقل می‌تواند از طریق ارتباط مؤثر و اتخاذ تکنیک‌های ساده، زندگی رضایت‌بخشی داشته باشد. صحبت کردن واضح، صبوری و درک کردن طغیان‌های خشم او، از مهم‌ترین اصول این ارتباط است.
۹ استراتژی طلایی برای برخورد با بیمار آلزایمری
بر اساس توصیه‌های انجمن‌های معتبر آلزایمر در سراسر جهان، راهکارهای زیر می‌تواند به شما کمک کند:
- حواس‌پرتی‌ها را به حداقل برسانید: هنگام گفتگو، تلویزیون یا رادیو را خاموش کرده و مکانی آرام و دور از شلوغی را انتخاب کنید. تمرکز برای این بیماران دشوار است.
- شنونده خوبی باشید: به حرف‌هایشان فعالانه گوش دهید، با زبان بدن مثبت مانند تماس چشمی آنها را تشویق به صحبت کنید و هرگز حرفشان را قطع نکنید.
- از نام خود و دیگران استفاده کنید: به جای گفتن «من پسرت هستم»، بگویید «سلام، من علی هستم». بیماران ممکن است روابط را فراموش کنند اما اسامی را بهتر به یاد می‌آورند. از ضمایر «او» یا «ایشان» در حضور بیمار استفاده نکنید.
- از جملات کوتاه و کلمات ساده استفاده کنید: مکالمات را به یک موضوع در هر زمان محدود کنید و از پرسیدن سوالات پیچیده خودداری کنید. مثلا به جای «روز عروسیت یادت میاد؟» بگویید «این لباس قشنگیه. نظرت چیه؟»
- سوالات ساده با پاسخ بله یا خیر بپرسید: به جای «چی میل داری بنوشی؟» بپرسید «چای میل داری؟». همچنین با ارائه گزینه‌های محدود (مثلاً انتخاب بین دو پیراهن) به کاهش سردرگمی آنها کمک کنید.
- باورهای غلط آنها را اصلاح نکنید: این مهم‌ترین و سخت‌ترین نکته است. با پیشرفت بیماری، منطق آنها تغییر می‌کند. جر و بحث بر سر یک باور غلط (مثلاً اینکه امروز سه‌شنبه است در حالی که چهارشنبه است) فقط باعث آشفتگی و اضطراب بیمار می‌شود. با دنیای آنها همراهی کنید.
- از درگیری و مشاجره خودداری کنید: اگر بیمار فراموش کرده داروی خود را بخورد و اصرار دارد که خورده است، با او مقابله نکنید. چند دقیقه صبر کرده و سپس بگویید: «فکر کنم وقت خوردن این قرصه. بیا با هم بخوریم.»
- از حس شوخ طبعی خود استفاده کنید: خنده و شوخی می‌تواند فضا را آرام کند، اما مراقب باشید که هرگز به خود بیمار یا اشتباهاتش نخندید.
- از نشانه‌های غیرکلامی استفاده کنید: در مراحل پیشرفته بیماری، ارتباط غیرکلامی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. از حرکات دست، لبخند و لمس محبت‌آمیز (مانند گرفتن دست‌هایشان) برای ایجاد حس امنیت و انتقال پیام خود استفاده کنید.
نکته پایانی: همیشه به فضای شخصی بیمار احترام بگذارید، هرگز با زبان کودکانه با او صحبت نکنید و در حضورش طوری درباره وضعیت او حرف نزنید که انگار متوجه نمی‌شود.
سوالات متداول؛ نحوه برخورد با بیمار آلزایمری
مهم‌ترین اصل در صحبت و نحوه برخورد با بیمار آلزایمری چیست؟
صبوری، آرامش و مهم‌تر از همه، اصلاح نکردن اشتباهات و باورهای غلط آنها. جر و بحث با بیمار آلزایمری هیچ نتیجه‌ای جز افزایش اضطراب و آشفتگی او ندارد.
چرا نباید اشتباهات بیمار آلزایمری را اصلاح کرد؟
زیرا مغز آنها دیگر قادر به پردازش منطق به شکل سابق نیست. اصلاح کردن مداوم باعث می‌شود آنها احساس بی‌کفایتی، شرمندگی و اضطراب کنند بدون اینکه باورشان تغییر کند.
بهترین روش برای پرسیدن سوال از بیمار آلزایمری چیست؟
سوالات ساده، مستقیم و با پاسخ «بله یا خیر» بپرسید. همچنین به جای پرسیدن سوالات باز (مانند «ناهار چی دوست داری؟»)، دو گزینه مشخص به او ارائه دهید (مانند «مرغ میل داری یا ماهی؟»).
اگر بیمار عصبانی یا آشفته شد چه کار کنیم؟
آرامش خود را حفظ کنید، احساس او را تأیید کنید (مثلاً بگویید «می‌فهمم که ناراحتی») و سعی کنید به آرامی حواس او را به یک فعالیت لذت‌بخش مانند گوش دادن به موسیقی مورد علاقه‌اش یا دیدن یک عکس قدیمی پرت کنید.
نتیجه‌گیری
دانستن نحوه برخورد با بیمار آلزایمری یک مهارت است که با صبر و تمرین به دست می‌آید. این استراتژی‌ها به شما کمک می‌کنند تا با عشق و احترام، ارتباطی مؤثر و آرامش‌بخش با عزیزانتان برقرار کرده و کیفیت زندگی آنها را در این دوران سخت بهبود بخشید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب‌سایت انجمن جهانی آلزایمر مراجعه کنید.
