هوش مصنوعی و دیجیتالی شدن مسیرهای کشور
به گزارش پرداد خبر، مسیرهای کشور به سمت دیجیتالی شدن پیش می‌روند و بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، رایانش ابری، یادگیری ماشین و اینترنت اشیا در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای، زیرساخت‌ها را متحول کرده است. این فناوری‌ها نقش کلیدی در افزایش ایمنی، کاهش تلفات جاده‌ای و بهینه‌سازی مدیریت در بخش راهداری و حمل‌ونقل بین‌شهری ایفا می‌کنند.
تحول دیجیتالی در حمل‌ونقل جاده‌ای
حمزه ذاکری، رئیس مرکز توسعه آموزش، مطالعات و هوش مصنوعی، درباره اهمیت هوشمندسازی مسیرهای کشور اظهار کرد: «ورود هوش مصنوعی به فعالیت‌های تخصصی حمل‌ونقل و اقدامات فناورانه، با توجه به بانک داده بزرگ سازمان، یک سرمایه ملی و پیشران در این حوزه است.»
وی همچنین تأکید کرد که تحول دیجیتالی در زیرساخت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای نه‌تنها به افزایش ایمنی جاده‌ها کمک می‌کند، بلکه موجب کاهش هزینه‌های نگهداری راه‌ها و بهینه‌سازی مصرف انرژی نیز می‌شود. با اجرای سیستم‌های پردازش تصویر و بینایی ماشین، امکان نظارت هوشمند بر وضعیت راه‌ها فراهم خواهد شد که به کاهش ترافیک و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.
کاربردهای هوش مصنوعی در راهداری و مدیریت جاده‌ها
بهره‌گیری از هوش مصنوعی در مدیریت راه‌ها و راهداری کشور به چندین شکل قابل اجرا است:
- تحلیل داده‌های ترافیکی: استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای پیش‌بینی حجم ترافیک و اتخاذ تصمیمات بهینه در زمان واقعی.
- نظارت بر وضعیت راه‌ها: تشخیص خرابی‌های جاده‌ای، فرسایش آسفالت و وقوع رانش زمین از طریق پردازش تصویر و بینایی ماشین.
- مدیریت علائم راهنمایی و رانندگی: به‌روزرسانی و تنظیم خودکار تابلوهای راهنمایی و رانندگی بر اساس شرایط جاده‌ای و ترافیکی.
- کنترل ایمنی وسایل نقلیه: شناسایی خودروهای دارای نقص فنی و نظارت بر تخلفات رانندگی از طریق سیستم‌های هوشمند.
- مدیریت بحران: پیش‌بینی و مدیریت بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله و طوفان که ممکن است تأثیرات گسترده‌ای بر زیرساخت‌های جاده‌ای داشته باشند.
چالش‌ها و ضرورت‌های توسعه هوش مصنوعی در حمل‌ونقل
ذاکری در ادامه به برخی چالش‌های موجود در مسیر توسعه هوش مصنوعی در حمل‌ونقل اشاره کرد و گفت: «ترسیم نقشه راه برای توسعه هوش مصنوعی در این حوزه و ایجاد بستری مناسب برای مشارکت بخش خصوصی از اقدامات آینده ما خواهد بود.» وی همچنین تصریح کرد که تعامل دولت با شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های فناوری می‌تواند تأثیر چشمگیری در توسعه این فناوری داشته باشد.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روی هوشمندسازی جاده‌ها، زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات است. برای اجرای سیستم‌های هوشمند، نیاز به شبکه‌های ارتباطی پرسرعت، سنسورهای پیشرفته و داده‌کاوی دقیق وجود دارد. همچنین، هزینه‌های پیاده‌سازی این فناوری‌ها و آموزش نیروی انسانی از دیگر موانع توسعه هوش مصنوعی در این بخش محسوب می‌شود.
مقایسه وضعیت ایران با کشورهای پیشرفته
کشورهای پیشرفته در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه هوش مصنوعی برای حمل‌ونقل جاده‌ای انجام داده‌اند. به‌عنوان مثال:
- آلمان: استفاده از سنسورهای هوشمند برای پیش‌بینی ترافیک و مدیریت آن.
- ژاپن: توسعه خودروهای خودران و سیستم‌های هوشمند هشدار تصادف.
- آمریکا: اجرای پروژه‌های گسترده در زمینه هوش مصنوعی برای نظارت بر وضعیت جاده‌ها و بهبود ایمنی ترافیک.
ایران نیز در حال حاضر گام‌های اولیه را در این مسیر برداشته است، اما برای رسیدن به استانداردهای جهانی نیاز به توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و همکاری‌های بین‌المللی دارد.
تأثیر هوش مصنوعی بر کاهش تصادفات جاده‌ای
یکی از اهداف اصلی هوشمندسازی جاده‌ها، کاهش تصادفات جاده‌ای است. طبق آمار، سالانه حدود ۲۰ هزار نفر در جاده‌های ایران جان خود را از دست می‌دهند. استفاده از سیستم‌های کنترل خودکار سرعت، هشدارهای هوشمند و شناسایی رانندگان متخلف می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش این آمار داشته باشد.
ذاکری در این خصوص گفت: «با اجرای پروژه‌های هوش مصنوعی در حوزه حمل‌ونقل، می‌توان میزان تصادفات را به میزان قابل توجهی کاهش داد و به ایمنی بیشتر رانندگان کمک کرد.»
جمع‌بندی
تحول دیجیتال در بخش حمل‌ونقل جاده‌ای کشور با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند پردازش تصویر، اینترنت اشیا و رایانش ابری، به بهبود مدیریت زیرساخت‌ها، افزایش ایمنی جاده‌ها و کاهش تصادفات کمک می‌کند. با توسعه سیستم‌های نظارت هوشمند و استفاده از داده‌های دقیق، امکان مدیریت بهینه و تصمیم‌گیری سریع‌تر در حوزه حمل‌ونقل فراهم خواهد شد.
همچنین، مقایسه وضعیت ایران با کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که هرچند گام‌های اولیه در این مسیر برداشته شده است، اما برای رسیدن به استانداردهای بین‌المللی نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه زیرساخت‌های دیجیتال و همکاری با بخش خصوصی وجود دارد. با اتخاذ رویکردی هوشمندانه و استفاده از فناوری‌های نوین، می‌توان حمل‌ونقل کشور را به سمت دیجیتالی شدن و هوشمندسازی پیش برد و از ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای بهبود ایمنی و بهره‌وری استفاده کرد.
