بومی‌سازی شیرآلات صنعتی کاهش بخار در ایران
این محصول که تحت عنوان Thtought Conduit Gate Valve Double Disck شناخته می‌شود، با تلاش متخصصان ایرانی بومی‌سازی شده است. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از این پروژه در قالب تولید بار اول حمایت کرده و این محصول به تازگی در پالایشگاه هشتم مجتمع گاز پارس جنوبی به بهره‌برداری رسیده است.
تاریخچه فعالیت مجموعه دانش‌بنیان
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان با اشاره به فعالیت این مجموعه از اوایل دهه ۸۰ در حوزه طراحی و تولید شیرآلات صنعتی کاهش بخار گفت: «شرکت ما از سال ۱۳۹۲ به‌عنوان یک مجموعه دانش‌بنیان شناخته شد و در زمینه طراحی و ساخت شیرآلات ویژه پالایشگاه‌های گازی فعالیت دارد.»
وی افزود: «ما از همان ابتدا روی طراحی‌های پیچیده و چالش‌های بزرگ صنعت تمرکز کردیم و موفق به توسعه محصولاتی شدیم که در صنایع مختلف از جمله پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.»
ویژگی‌های فنی شیرآلات صنعتی کاهش بخار
بر اساس اطلاعات ارائه‌شده، این نوع شیرآلات نسبت به مدل‌های سنتی دارای عملکرد دقیق‌تر و پیشرفته‌تری هستند. به گفته مدیر این پروژه، مدل‌های تولیدشده از قابلیت آب‌بندی کامل برخوردار بوده و می‌توانند در دماهای بالا و فشار زیاد بدون نشتی کار کنند.
وی در ادامه بیان کرد: «توسعه و طراحی این شیرآلات برای نخستین بار در دنیا در دمای ۲۸۰ درجه سانتی‌گراد و اختلاف فشار ۴۰ بار توسط مجموعه ما انجام شده است. این محصول از سال ۱۳۹۹ در پالایشگاه هشتم پارس جنوبی مورد آزمایش قرار گرفت و در سال ۱۴۰۲ سه نمونه از آن به این پالایشگاه تحویل داده شد.»
کاربردهای شیرآلات صنعتی کاهش بخار در صنایع گازی
این شیرآلات در دو مدل «دبل دیسک» و «پارالل دیسک» طراحی شده‌اند. مدل دبل دیسک به‌صورت گسترده در پالایشگاه‌های گازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در حالی که مدل پارالل دیسک در پتروشیمی‌ها به‌ویژه در تأسیسات دارای واحدهای الفینی کاربرد دارد.
طبق گزارش‌ها، پتروشیمی ایلام در سال ۱۴۰۰ از مدل پارالل دیسک برای خطوط خروجی کوره‌های خود که دمایی حدود ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد دارند، بهره برده است. در حال حاضر ۱۵ تا ۱۶ پتروشیمی بزرگ در ایران شامل امیرکبیر، بندر امام خمینی، آریا ساسول و سایر مجموعه‌ها می‌توانند از این فناوری استفاده کنند.
صرفه‌جویی ارزی با تولید داخلی
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این پروژه، کاهش وابستگی کشور به واردات و صرفه‌جویی ارزی قابل‌توجه است. به گفته مدیر این شرکت، در پروژه پتروشیمی ایلام، تولید هر شیر موجب صرفه‌جویی ۳۰۰ هزار یورویی شده است.
وی افزود: «تنها چند کشور از جمله فرانسه، آلمان، چین و آمریکا قابلیت تولید این شیرآلات را دارند و ایران به‌عنوان پنجمین کشور دنیا موفق به بومی‌سازی این فناوری شده است. این دستاورد نشان‌دهنده توانمندی متخصصان داخلی در حوزه طراحی و تولید تجهیزات پیشرفته صنعتی است.»
تأثیر شیرآلات صنعتی کاهش بخار بر اشتغال
این فناوری نه تنها از لحاظ اقتصادی اهمیت دارد، بلکه در حوزه اشتغال‌زایی نیز تأثیرگذار است. هر یک از این شیرآلات دارای حدود ۴۸۰ قطعه مختلف هستند و تولید هر شیر به‌صورت مستقیم موجب اشتغال‌زایی برای حداقل پنج نفر می‌شود.
این امر نشان‌دهنده ظرفیت بالای تولید داخلی و نقش آن در ایجاد فرصت‌های شغلی در کشور است. با گسترش تولید این شیرآلات، می‌توان انتظار داشت که افراد بیشتری در حوزه صنعت و فناوری‌های دانش‌بنیان مشغول به کار شوند.
نیاز پالایشگاه‌ها به شیرآلات صنعتی کاهش بخار
طبق بررسی‌های انجام‌شده، در حال حاضر پالایشگاه‌های مجتمع پارس جنوبی با مشکلاتی در خطوط بخار خود مواجه هستند. بر اساس آخرین گزارش‌های منتشر شده، ۳۹ عدد از این شیرآلات برای این مجموعه صنعتی مورد نیاز است.
استفاده از این فناوری می‌تواند موجب بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش راندمان تجهیزات پالایشگاهی شود. این امر به‌ویژه در دوره‌هایی که مصرف انرژی بالا می‌رود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
آینده صنعت شیرآلات صنعتی در ایران
با توجه به رشد صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی در کشور، نیاز به فناوری‌های نوین مانند شیرآلات صنعتی کاهش بخار روزبه‌روز افزایش می‌یابد. توسعه و بومی‌سازی این تجهیزات می‌تواند به کاهش وابستگی کشور به واردات و افزایش بهره‌وری در صنایع کلیدی کمک کند.
کارشناسان بر این باورند که با سرمایه‌گذاری بیشتر در این حوزه، ایران می‌تواند در آینده به یکی از بازیگران اصلی تولید تجهیزات صنعتی پیشرفته تبدیل شود.
جمع‌بندی
تولید و بهره‌برداری از شیرآلات صنعتی کاهش بخار در ایران گامی بزرگ در مسیر خودکفایی صنعتی و توسعه فناوری‌های پیشرفته است. این محصول نه تنها موجب کاهش وابستگی کشور به واردات شده، بلکه تأثیرات مثبت اقتصادی و اشتغال‌زایی نیز به همراه داشته است.
انتظار می‌رود که در آینده نزدیک، تعداد بیشتری از پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های کشور از این فناوری بهره ببرند و روند توسعه صنعتی کشور با سرعت بیشتری ادامه یابد.
