بحران حافظه (DRAM)؛ پاشنه آشیل جدید
اصلیترین دلیل افزایش قیمت، در بخش “حافظه” نهفته است. سرورهای هوش مصنوعی برای پردازش اطلاعات به حافظههای پهنای باند بالا (HBM) نیاز دارند.
تولیدکنندگان اصلی حافظه در جهان (سامسونگ، اسکی هاینیکس و میکرون) برای پاسخ به این تقاضای سودآور، خطوط تولید رمهای معمولی موبایل (DRAM) را تعطیل و به خطوط تولید HBM تبدیل کردهاند.
این کاهش عرضه در برابر تقاضای ثابت، باعث شده قیمت رمهای موبایل به شدت افزایش یابد و این یعنی کمبود تراشه های هوش مصنوعی در سرورها، مستقیماً هزینه ساخت گوشی شما را بالا میبرد.
جنگ بر سر لیتوگرافی ۲ نانومتری
عامل دوم، ظرفیت محدود تولید تراشههای پیشرفته است. در سال ۲۰۲۶، پرچمداران اپل و سامسونگ به سمت تراشههای ۲ نانومتری حرکت میکنند. اما شرکت TSMC (بزرگترین سازنده تراشه جهان) اعلام کرده که به دلیل پیچیدگی تولید و تقاضای بالای شرکتهایی مثل انویدیا (Nvidia) برای شتابدهندههای هوش مصنوعی، قیمت ویفرهای ۲ نانومتری را افزایش خواهد داد.
این افزایش قیمت پایه، مستقیماً روی قیمت نهایی آیفون ۱۸ و گلکسی S26 تاثیر میگذارد و کمبود تراشه های هوش مصنوعی را به جیب خریداران منتقل میکند.
تاثیر هوش مصنوعی روی دستگاه (On-Device AI)
نکته طنزآمیز ماجرا اینجاست که خودِ گوشیهای هوشمند هم برای اجرای قابلیتهای هوش مصنوعی (مثل ترجمه زنده یا ویرایش جادویی عکس) به سختافزار قویتری نیاز دارند:
- نیاز به رم بیشتر: برای اجرای روان مدلهای هوش مصنوعی روی گوشی، حداقل ۱۲ تا ۱۶ گیگابایت رم نیاز است.
- واحد پردازش عصبی (NPU) بزرگتر: تراشههای موبایل باید بزرگتر شوند تا موتورهای هوش مصنوعی را در خود جای دهند.
بنابراین، گوشیهای سال ۲۰۲۶ نه تنها با گرانی قطعات روبرو هستند، بلکه باید قطعات “بیشتری” هم داشته باشند.
کدام گوشیها بیشتر گران میشوند؟
تحلیلها نشان میدهد که کمبود تراشه های هوش مصنوعی، اثر متفاوتی بر دستههای مختلف بازار دارد:
| رده گوشی | پیشبینی افزایش قیمت | توضیحات |
|---|---|---|
| گوشیهای اقتصادی (زیر ۲۰۰ دلار) | ۲۰ تا ۳۰ درصد | بیشترین ضربه؛ چون حاشیه سود کمی دارند و افزایش قیمت قطعه مستقیماً روی قیمت نهایی میآید. |
| میانردهها | ۱۰ تا ۱۵ درصد | احتمال کاهش مشخصات (مثل رم کمتر) برای ثابت نگه داشتن قیمت وجود دارد. |
| پرچمداران (Flagships) | ۵ تا ۱۰ درصد | سازندگان سعی میکنند بخشی از هزینه را جذب کنند تا مشتریان را از دست ندهند. |
سوالات متداول کاربران؛ کمبود تراشه های هوش مصنوعی
در ادامه به پرسشهای پرتکرار مخاطبان وبسایت پرداد خبر درباره آینده بازار موبایل پاسخ میدهیم:
آیا الان گوشی بخریم یا صبر کنیم؟
اگر گوشی فعلی شما نیازتان را برطرف میکند، صبر کنید. اما اگر قصد خرید گوشی اقتصادی یا میانرده دارید، خرید در سال ۲۰۲۵ منطقیتر است، زیرا موج اصلی گرانی ناشی از کمبود تراشه های هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۶ به اوج میرسد.
آیا برندهای چینی هم گران میشوند؟
بله، حتی بیشتر از اپل و سامسونگ. برندهایی مثل شیائومی و پوکو که با حاشیه سود بسیار پایین کار میکنند، در برابر افزایش قیمت قطعات آسیبپذیرتر هستند و چارهای جز گران کردن محصولات ندارند.
این گرانی تا کی ادامه دارد؟
انتظار میرود تا اواخر سال ۲۰۲۷، با افتتاح کارخانههای جدید تراشهسازی در آمریکا و آلمان، تعادل عرضه و تقاضا برقرار شود و اثرات منفی کمبود تراشههای هوش مصنوعی کاهش یابد.
نتیجهگیری
سال ۲۰۲۶ آزمون سختی برای بازار موبایل خواهد بود. کمبود تراشه های هوش مصنوعی نشان داد که اکوسیستم تکنولوژی چقدر به هم پیوسته است؛ اشتهای سیریناپذیر دیتاسنترها برای هوش مصنوعی، سفره خریداران موبایل را کوچکتر میکند. اگر قصد خرید گوشی جدید دارید، باید بدانید که دوران گوشیهای ارزان و قدرتمند رو به پایان است و “هوشمندتر شدن” گوشیها، هزینهای دارد که باید پرداخت شود.
