همزمان با اوجگیری شاخصهای آلایندگی و تعطیلی مدارس در روزهای اخیر، محسن فرهادی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، بر لزوم رعایت دقیق پروتکلهای بهداشتی تأکید کرد. طبق دستورالعمل جدید، فعالیت ورزشی در فضای باز اعم از ورزشهای سنگین و حتی پیادهرویهای روزانه، به دلیل خطرات جدی برای سیستم تنفسی و قلبی، تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام شده است. اولویت اصلی وزارت بهداشت در این شرایط بحرانی، کاهش مواجهه شهروندان با ذرات معلق سمی است.
توقف کامل ورزش و ترددهای غیرضروری
در شرایطی که هوا در وضعیت ناسالم برای گروههای حساس و عموم قرار دارد، ضربان قلب در حین ورزش بالا رفته و حجم تنفس افزایش مییابد؛ این امر باعث ورود حجم بیشتری از آلایندهها به ریه میشود. فرهادی با تأکید بر اینکه سلامت مردم خط قرمز وزارت بهداشت است، تصریح کرد: «در این شرایط حتی کسانی که عادت به پیادهروی طولانیمدت دارند نیز باید این کار را متوقف کنند.»
بهترین راهکار در روزهای آلوده، ماندن در خانه است. این توصیه برای سالمندان، کودکان، زنان باردار و بیماران قلبی-ریوی یک ضرورت حیاتی محسوب میشود. اگر ناچار به خروج از منزل هستید، باید زمان تردد را به حداقل برسانید و حتماً از وسایل حملونقل عمومی زیرزمینی مانند مترو استفاده کنید که هوای سالمتری نسبت به سطح خیابان دارند.
کدام ماسک در برابر آلودگی هوا مقاوم است؟
یکی از سوالات رایج شهروندان در این روزها، نوع ماسک مناسب است. رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با استناد به تستهای علمی گفت:
- ماسک FFP2: بهترین گزینه و اولویت اول برای جلوگیری از ورود ذرات معلق ریز.
- ماسک N95: در رتبه دوم ایمنی قرار دارد.
- ماسکهای سهلایه پزشکی: اگرچه کارایی ماسکهای فیلتردار را ندارند، اما میتوانند تا ۶۰ الی ۷۰ درصد از ورود آلایندهها جلوگیری کنند و استفاده از آنها بهتر از عدم استفاده از ماسک است.
تغذیه و بهداشت فردی: سپر دفاعی بدن
علاوه بر پرهیز از فعالیت ورزشی در فضای باز، تقویت سیستم ایمنی از درون نیز اهمیت دارد. برخلاف تصور رایج که فقط شیر را پادزهر آلودگی میدانند، فرهادی تأکید کرد که نقش «میوه و سبزیجات تازه» به دلیل داشتن آنتیاکسیدانهای فراوان، بسیار پررنگتر از شیر است؛ هرچند مصرف شیر نیز همچنان توصیه میشود.
همچنین رعایت بهداشت فردی پس از بازگشت به خانه ضروری است. شستوشوی کامل دست و صورت و استحمام روزانه میتواند ذرات سمی و سنگین را که روی پوست و مو نشستهاند، پاک کرده و از جذب پوستی آنها جلوگیری کند.
تشدید نظارت بر مواد غذایی و منابع آب
وزارت بهداشت در این روزها نظارتهای محیطی خود را افزایش داده است. بازرسی از مراکزی که مواد غذایی را در فضای باز عرضه میکنند (مانند میوهفروشیها و لبنیاتیها) تشدید شده است. همچنین با توجه به بحرانهای زیستمحیطی، تیمهای بهداشتی به صورت مداوم بر کیفیت آب شرب، نمونهبرداریهای میکروبی و همچنین مقابله با پسماندسوزی در حاشیه شهرها نظارت میکنند.
سوالات متداول درباره محدودیتهای آلودگی هوا
آیا پیادهروی سبک در پارکها هم ممنوع است؟
بله. طبق اعلام وزارت بهداشت، هرگونه فعالیت ورزشی در فضای باز شامل پیادهروی سبک یا دویدن در پارکها، به دلیل افزایش جذب آلایندهها توسط ریه، ممنوع و خطرناک است.
بهترین ماسک برای روزهای آلوده کدام است؟
ماسکهای فیلتردار با استاندارد FFP2 بهترین محافظت را دارند و پس از آن ماسکهای N95 توصیه میشوند.
برای دفع سموم آلودگی هوا چه بخوریم؟
مصرف فراوان میوه و سبزیجات تازه (بهخاطر آنتیاکسیدان) در اولویت است. همچنین نوشیدن شیر و مایعات فراوان به دفع سموم کمک میکند.
آیا استفاده از ماسک معمولی جراحی تاثیر دارد؟
بله، ماسکهای سهلایه پزشکی اگرچه تمام ذرات را فیلتر نمیکنند، اما تا حدود ۷۰ درصد در کاهش ورود آلایندهها به سیستم تنفسی مؤثر هستند.
