رونمایی از سند جدید و نقش اتحادیه کسب و کارهای مجازی
بازار طلای آنلاین در ایران طی سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است. سهولت در خرید، امکان سرمایه گذاری با مبالغ اندک و نقدشوندگی بالا، مردم را به سمت استفاده از پلتفرم های طلا سوق داده است. سید محمدمهدی الحسینی با اشاره به ابلاغ آیین نامه جدید از سوی معاون اول رئیس جمهور، تاکید کرد که سند جامع این پلتفرم ها به زودی رونمایی خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: “امیدواریم اقداماتی برای ساماندهی خرید و فروش رمزارزها انجام شود و به زودی از سند پلتفرم های طلا نیز رونمایی شود.” واگذاری صدور مجوز به اتحادیه کسب و کارهای مجازی می تواند نقطه عطفی برای پایان دادن به فعالیت های زیرزمینی و غیرمجاز باشد. با این حال، نگرانی هایی درباره همسویی سیاست های بانک مرکزی و سازمان بورس با نیازهای واقعی این اکوسیستم وجود دارد.
تناقض در سیاست گذاری؛ شفافیت یا محدودیت؟
یکی از مباحث داغ در حوزه فین تک، مسدودسازی درگاه های پرداخت صرافی های رمزارز و محدودیت های اعمال شده بر پلتفرم های طلا است. سامان بیرقی، دیگر کارشناس اقتصادی حاضر در این نشست، به تناقض آشکار در رفتار رگولاتور اشاره کرد.
وی تصریح کرد: “تنها جایی که امکان رصدپذیری و شفافیت کامل وجود دارد، صرافی های رسمی بازار هستند؛ مجموعه هایی که میلیون ها کاربر دارند و تراکنش هایشان قابل پیگیری است.” بیرقی استدلال کرد که اگر مطالبه اصلی قانون گذار شفافیت است، بستن درگاه شفاف ترین بازیگران بازار نتیجه ای جز سوق دادن کاربران به سمت بازارهای سیاه و غیرقابل رصد نخواهد داشت.
امنیت روانی خریداران در گرو قانون مندی است. سندی که مرکز ملی فضای مجازی در یک سال اخیر تدوین کرده، تا حدی توانسته چارچوب تعاملات را مشخص کند، اما اقدامات اجرایی متناقض، مانند بستن درگاه ها، این دستاوردها را تهدید می کند.
مداخله گری غیرکارشناسی و خطر مرگ صنعت
امیرحسین صدقی، کارشناس اقتصادی، به نقد رویکرد بانک مرکزی در تعیین جزئیات اجرایی کسب و کارها پرداخت. یکی از عجیب ترین موارد مطرح شده در سند جدید بانک مرکزی، تعیین “ساعت کاری” برای پلتفرم های طلا است.
صدقی گفت: “در سندی که قرار است از سوی بانک مرکزی به زودی منتشر شود، ساعت کاری پلتفرم های طلا تعیین می شود؛ این در حالی است که کسب و کارهای آنلاین صنفی هستند و ساعت کاری آن ها باید همزمان با فعالیت بازار و ماهیت آنلاین بودن باشد.”
وی هشدار داد که مداخلات غیرکارشناسی می تواند به مرگ این صنعت منجر شود. وقتی نهادی بدون مشورت با بخش خصوصی و فعالان، سندی را دیکته می کند، نتیجه آن خروج تدریجی بازیگران و سرمایه گذاران از بازار خواهد بود. با وجود اینکه ۲۲ میلیون کاربر ایرانی در صنعت کریپتو و بازارهای آنلاین فعال هستند، هنوز راهکار مشخصی برای رفع مشکلات آن ها ارائه نشده است.
تقابل بازار سنتی با پلتفرم های طلا
ریشه بسیاری از کارشکنی ها در مسیر توسعه پلتفرم های طلا، مقاومت ساختاری بازار سنتی است. مهدی فدایی، کارشناس اقتصادی، در این باره بیان کرد: “بازار سنتی و اتحادیه های مرتبط با صنعت طلا به شدت با پلتفرم های طلا مخالف اند و تلاش می کنند این پلتفرم ها را از سر راه بردارند.”
فدایی با انتقاد از رویکرد اتاق بازرگانی گفت: “نماینده اتاق بازرگانی در نشست های مرتبط با بانک مرکزی علیه این سکوها اظهار نظر می کند.” این در حالی است که پلتفرم ها توانسته اند شیوه سرمایه گذاری خرد در طلا را متحول کنند و حتی باعث رونق بورس کالا و معاملات صندوق های طلا شوند.
چرا برای آنلاین شاپ ساعت کاری تعیین می کنند؟
مهدی فدایی با طرح یک پرسش کلیدی، منطق بانک مرکزی را به چالش کشید: “چرا بانک مرکزی برای فعالیت سکوهای طلا ساعت کاری تعیین می کند؟ مگر خرید و فروش آنلاین زمان مشخصی دارد؟” او اشاره کرد که حتی طلافروشان سنتی هم اکنون وب سایت زده اند و شبانه روزی فعالیت می کنند، اما می خواهند برای رقبای مدرن خود محدودیت ایجاد کنند.
اثرات جنگ ۱۲ روزه بر ذخایر طلای پلتفرم ها
یکی از آمارهای مهمی که در این گزارش ارائه شد، وضعیت ذخایر طلای پلتفرم ها در بانک کارگشایی بود. فدایی با اشاره به تاثیرات روانی تنش های منطقه ای (موسوم به جنگ ۱۲ روزه) گفت: “قبل از جنگ ۱۲ روزه، موجودی طلای پلتفرم ها در بانک کارگشایی ۲.۳ تن بود.”
وی ادامه داد: “پس از جنگ ۱۲ روزه این میزان کاهش یافت. در دوران جنگ، فعالیت پلتفرم ها متوقف شد و همین موضوع باعث کاهش اعتماد مردم شد.” این توقف اجباری و بستن درگاه ها، باعث شد کاربران دچار ترس شده و اقدام به فروش اضطراری کنند. اگرچه بانک مرکزی طلا را با نظارت تحویل داد، اما ضربه به اعتماد عمومی باعث شد موجودی طلا به ۱.۶ تن کاهش یابد و اکنون با اندکی بهبود به ۲ تن رسیده است.
این آمار نشان می دهد که هرگونه اختلال در فعالیت پلتفرم های طلا، مستقیما بر امنیت سرمایه گذاری مردم و اعتماد آن ها تاثیر می گذارد و بازگشت به نقطه اوج قبلی زمان بر خواهد بود.
لزوم تشکیل کمیسیون تخصصی طلا
برای عبور از اقتصاد نفتی به اقتصاد دیجیتال، نیاز به ساختارهای صنفی مدرن است. مهدی فدایی از تلاش برای راه اندازی تشکل رسمی خبر داد و گفت: “در اتحادیه کسب و کارهای مجازی درخواست تشکیل کمیسیون تخصصی طلا را داده ایم، اما هنوز در هیئت مدیره تصویب نشده است.”
تشکیل این کمیسیون می تواند صدای واحدی برای فعالان پلتفرم های طلا ایجاد کند تا در مذاکرات با بانک مرکزی و سایر نهادها، قدرت چانه زنی داشته باشند و از حقوق کاربران خود دفاع کنند. شفافیت این پلتفرم ها که نقطه قوت آن هاست، متاسفانه اکنون به ابزاری برای فشار بیشتر بر آن ها تبدیل شده است.
سوالات متداول
مسئول صدور مجوز برای پلتفرم های طلا کدام نهاد است؟
طبق اعلام کارشناسان اقتصادی، اتحادیه کسب و کارهای مجازی در حال حاضر مسئولیت صدور مجوز برای پلتفرم های طلا را بر عهده گرفته است.
چرا بانک مرکزی برای پلتفرم های طلا ساعت کاری تعیین می کند؟
بانک مرکزی در سند جدید خود قصد دارد ساعت کاری تعیین کند که با انتقاد شدید کارشناسان روبرو شده است، زیرا ماهیت کسب و کار آنلاین، فعالیت ۲۴ ساعته است و محدودیت زمانی معنا ندارد.
آیا فعالیت پلتفرم های طلا قانونی و امن است؟
با ابلاغ آیین نامه توسط معاون اول رئیس جمهور و صدور مجوز توسط اتحادیه، فعالیت این پلتفرم ها در چارچوب قانون قرار می گیرد. شفافیت این پلتفرم ها بالاتر از بازار سنتی است، اما مداخلات رگولاتوری گاهی باعث اختلال می شود.
تفاوت خرید از پلتفرم آنلاین با بازار سنتی طلا چیست؟
در پلتفرم های طلا امکان خرید با مبالغ بسیار کم، شفافیت قیمت لحظه ای و نگهداری امن طلا (یا تحویل فیزیکی) وجود دارد، اما بازار سنتی همچنان بر روش های قدیمی و حضوری استوار است و با فعالیت آنلاین ها مخالفت می کند.
نتیجه گیری
واگذاری مسئولیت صدور مجوز به اتحادیه کسب و کارهای مجازی، خبری مثبت اما ناکافی برای ساماندهی پلتفرم های طلا است. چالش اصلی، نگاه سنتی و کنترلی نهادهای بالادستی مانند بانک مرکزی است که با تعیین ساعت کاری برای یک بیزینس ۲۴ ساعته، ماهیت آن را زیر سوال می برد. مقاومت بازار سنتی و کارشکنی ها، تنها باعث کند شدن روند توسعه اقتصاد دیجیتال و فرار سرمایه ها می شود. برای حفظ اعتماد ۲۲ میلیون کاربر ایرانی فعال در بازارهای مالی آنلاین، دولت باید به جای ایجاد مانع، نقش تسهیل گر را ایفا کند و امنیت سرمایه گذاری را از طریق شفافیت پلتفرم های رسمی تضمین نماید. برای پیگیری آخرین اخبار اقتصادی می توانید به وبسایت پرداد خبر مراجعه کنید.
