از زمان بازگشت نظام سهمیه‌بندی سوخت در ایران، کارت سوخت هوشمند به یکی از مهم‌ترین اسناد خودرو تبدیل شده است. تفاوت قیمت بنزین سهمیه‌ای با بنزین آزاد آنقدر قابل توجه است که عدم دسترسی به کارت سوخت می‌تواند هزینه‌های جاری خانوار را به شدت افزایش دهد. با این حال، فرآیند صدور و ارسال کارت سوخت همواره با چالش‌هایی همراه بوده است.
از تأخیر در تولید تراشه‌های هوشمند گرفته تا مشکلات مربوط به آدرس‌دهی و برگشت خوردن مرسولات توسط پست، همگی باعث شده‌اند که بسیاری از هموطنان برای مدت طولانی در صف انتظار باقی بمانند. در چنین شرایطی، “پیگیری فعالانه” تنها راهکار موثر برای اطمینان از صدور و دریافت کارت است.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که پس از ثبت درخواست در پلیس +۱۰، تنها باید منتظر بمانند، اما واقعیت این است که با استفاده از ابزارهای استعلام آنلاین و پیامکی، می‌توان از وضعیت لحظه‌ای کارت (اینکه آیا صادر شده، تحویل پست شده یا در باجه معطله است) مطلع شد و جلوی برگشت خوردن و امحای آن را گرفت. در این مقاله، ما قصد داریم با زبانی ساده و کاربردی، تمامی این ابزارها را به شما معرفی کنیم تا دیگر نیازی به مراجعات مکرر و بی‌نتیجه به دفاتر پلیس نداشته باشید.
گام اول: پیگیری از طریق سامانه هوشمند خدمات انتظامی (سخا) و سایت پلیس راهور
یکی از معتبرترین و اصلی‌ترین روش‌ها برای پیگیری کارت سوخت، استفاده از درگاه‌های رسمی نیروی انتظامی است. سایت خدمات الکترونیک انتظامی (epolice.ir) و سایت راهور ۱۲۰، پایگاه داده مرکزی تمامی کارت‌های صادر شده هستند. برای استفاده از این روش، شما نیاز به اطلاعات خودرو، به ویژه شماره پلاک و گاهی کد ملی مالک دارید.
در سامانه پیگیری کارت سوخت ناجا (که معمولاً با عنوان سامانه رهگیری مرسولات سازمانی شناخته می‌شود)، شما می‌توانید با وارد کردن نوع سند (که در اینجا کارت سوخت است) و شماره VIN خودرو، وضعیت صدور کارت را بررسی کنید. کد VIN یک شناسه ۱۷ رقمی منحصر به فرد است که بر روی کارت خودرو (پشت یا رو) و همچنین برگه سبز درج شده و با حروفی مانند IR شروع می‌شود.
پس از وارد کردن این کد و کد امنیتی، سیستم به شما نشان می‌دهد که آیا کارت سوخت برای خودروی شما صادر شده است یا خیر. اگر کارت صادر شده باشد، یک “بارکد پستی” (شناسه مرسوله) به شما نمایش داده می‌شود. این بارکد، کلید طلایی شما برای مرحله بعدی یعنی رهگیری در اداره پست است. توجه داشته باشید که این سامانه تنها وضعیت صدور و تحویل به پست را نشان می‌دهد و برای دانستن موقعیت مکانی دقیق پاکت، باید به سایت پست مراجعه کنید.
گام دوم: دریافت بارکد پستی و رهگیری در سایت پست
پس از اینکه از طریق سایت ناجا یا پلیس من، متوجه شدید کارت سوخت شما صادر و تحویل پست شده است، باید وارد مرحله دوم شوید. در این مرحله، شما با داشتن بارکد پستی ۲۰ یا ۲۴ رقمی که دریافت کرده‌اید، به سامانه رهگیری مرسولات شرکت ملی پست به آدرس tracking.post.ir مراجعه می‌کنید.
با وارد کردن بارکد در کادر جستجو، سامانه پست ریزِ حرکات مرسوله شما را نمایش می‌دهد: اینکه در چه تاریخی از تهران خارج شده، چه زمانی به مرکز استان شما رسیده و آیا نامه‌رسان برای تحویل آن مراجعه کرده است یا خیر. این مرحله بسیار حیاتی است، زیرا بسیاری از کارت‌های سوخت به دلیل “عدم حضور گیرنده” یا “ناقص بودن آدرس”، برگشت می‌خورند و در باجه‌های معطله پست نگهداری می‌شوند.
اگر در سامانه مشاهده کردید که وضعیت مرسوله “برگشت خورده” یا “در باجه معطله” است، باید هرچه سریع‌تر با در دست داشتن مدارک شناسایی و مدارک خودرو، به منطقه پستی مربوطه مراجعه کنید و کارت خود را به صورت حضوری دریافت نمایید. به یاد داشته باشید که پست کارت‌ها را برای مدت محدودی (معمولاً چند ماه) نگه می‌دارد و پس از آن ممکن است کارت به شرکت نفت عودت داده و ابطال شود.
گام سوم: استفاده از سامانه پیامکی (راهکاری سریع برای دریافت بارکد)
اگر به اینترنت دسترسی ندارید یا کار با سایت‌ها برایتان دشوار است، سامانه پیامکی ویژه پلیس راهور راهکاری ساده و سریع را پیش پای شما می‌گذارد. برای پیگیری کارت سوخت از طریق پیامک، کافی است کد VIN خودروی خود را به فرمت صحیح به شماره **۱۱۰۱۲۰۲۰۴۰** ارسال کنید. فرمت ارسال پیامک برای این کار کمی خاص است: باید ابتدا حرف V را تایپ کنید، سپس ستاره (*) بگذارید و بعد کد VIN هفده رقمی را بدون فاصله وارد نمایید (مثال: V*IR12345678…).
سیستم به صورت خودکار وضعیت کارت شما را بررسی کرده و در پاسخ، آخرین وضعیت یا بارکد پستی را برای شما ارسال می‌کند. این روش به خصوص برای کسانی که در حال حرکت هستند یا گوشی هوشمند ندارند، بسیار کاربردی است. دقت کنید که گاهی اوقات به دلیل ترافیک بالای شبکه، ممکن است پاسخ پیامک با کمی تأخیر ارسال شود.
گام چهارم: اپلیکیشن “پلیس من”؛ همه خدمات در یک جا
نیروی انتظامی با راه‌اندازی اپلیکیشن جامع “پلیس من”، دسترسی به خدمات مختلف از جمله استعلام خلافی، نمره منفی و وضعیت کارت‌ها را یکپارچه کرده است. با نصب این اپلیکیشن بر روی گوشی هوشمند خود و ثبت‌نام با شماره موبایلی که به نام مالک خودرو است، می‌توانید به سادگی وارد بخش “کارت سوخت” شوید.
این اپلیکیشن معمولاً اطلاعات دقیق‌تری ارائه می‌دهد و حتی در برخی نسخه‌ها امکان درخواست صدور کارت سوخت المثنی یا تغییر آدرس نیز وجود دارد. مزیت اصلی اپلیکیشن، رابط کاربری ساده و عدم نیاز به وارد کردن مکرر اطلاعات است. شما یک بار مشخصات خودرو را ثبت می‌کنید و هر زمان که بخواهید، وضعیت آن را چک می‌کنید.
چالش‌های کارت سوخت خودروهای صفر کیلومتر
خریداران خودروهای صفر کیلومتر با سناریوی متفاوتی روبرو هستند. معمولاً کارت سوخت این خودروها به صورت خودکار صادر می‌شود و نیازی به ثبت‌نام اولیه در پلیس +۱۰ نیست. اما مشکل زمانی پیش می‌آید که آدرس ثبت شده در سیستم راهور با آدرس فعلی خریدار مغایرت داشته باشد یا پلاک خودرو قبلاً فک شده باشد.
برای پیگیری کارت سوخت خودروی صفر، بهترین راه مراجعه به سایت naja.tracking.post.ir (سامانه رهگیری مرسولات سازمانی) است. در این سامانه با انتخاب نوع سند “کارت سوخت” و وارد کردن VIN، می‌توانید ببینید آیا کارت صادر شده است یا خیر. اگر کارت صادر نشده بود یا مدت زیادی از تحویل خودرو گذشته است، مالک باید با در دست داشتن برگ سبز و مدارک شناسایی به دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه کرده و درخواست “پیگیری صدور” یا “اصلاح آدرس” را ثبت نماید.
مشکل آدرس‌های ناقص و برگشت خوردن کارت‌ها
یکی از شایع‌ترین دلایل نرسیدن کارت سوخت به دست مالکان، نقص در آدرس پستی است. بسیاری از اوقات، آدرسی که در هنگام شماره‌گذاری خودرو یا تعویض پلاک ثبت شده، فاقد پلاک، واحد یا کد پستی دقیق است. مأموران پست موظفند کارت سوخت را تنها در آدرس دقیق و به شخص مالک (یا بستگان درجه یک با رؤیت مدارک) تحویل دهند. اگر آدرس پیدا نشود، کارت به باجه معطله می‌رود.
راهکار جلوگیری از این مشکل، اطمینان از صحت آدرس و کد پستی در زمان ثبت درخواست است. اگر متوجه شدید آدرس اشتباه است، متأسفانه امکان تغییر آدرس برای کارتی که صادر و ارسال شده وجود ندارد و باید منتظر برگشت آن به باجه معطله باشید تا حضوری دریافت کنید. اما برای درخواست‌های جدید، حتماً کد پستی صحیح محل سکونت فعلی را ارائه دهید.
مدارک لازم برای دریافت حضوری کارت سوخت از پست یا پلیس +۱۰
زمانی که پس از پیگیری متوجه شدید کارتتان در اداره پست موجود است، نباید دست خالی به آنجا بروید. تحویل کارت سوخت دارای ضوابط امنیتی سخت‌گیرانه‌ای است. برای دریافت کارت، حضور مالک خودرو الزامی است. اگر مالک نمی‌تواند حضور یابد، نماینده قانونی او با وکالت‌نامه رسمی می‌تواند اقدام کند. مدارک لازم شامل: اصل کارت ملی هوشمند مالک (یا رسید ثبت‌نام)، اصل کارت ماشین یا برگ سبز خودرو (سند مالکیت)، و در صورت گم شدن قبض پستی، ارائه بارکد پستی است.
همچنین باید هزینه ناچیزی بابت خدمات پستی و صدور کارت در محل پرداخت شود. اگر کارت شما به شرکت پخش فرآورده‌های نفتی برگشت خورده باشد (که معمولاً پس از ۶ ماه ماندن در پست اتفاق می‌افتد)، باید مجدداً به پلیس +۱۰ مراجعه کرده و درخواست صدور المثنی بدهید، زیرا آن کارت دیگر قابل بازیابی نیست.
سوالات متداول (FAQ) در مورد پیگیری کارت سوخت
۱. اگر کد VIN خودروی خود را برای استعلام پیامکی ارسال می‌کنم اما پاسخی دریافت نمی‌کنم، علت چیست؟
عدم دریافت پاسخ می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. شایع‌ترین دلیل، شلوغی و اختلال موقت در سامانه پیامکی راهور است که باید در زمان دیگری امتحان کنید. دلیل دوم، وارد کردن اشتباه کد VIN یا عدم رعایت فرمت صحیح (V*VIN) است؛ دقت کنید که حروف باید انگلیسی باشند. دلیل سوم، ممکن است مربوط به مسدود بودن خدمات پیامکی تبلیغاتی یا ارزش افزوده بر روی سیم‌کارت شما باشد که مانع دریافت پیامک‌های سیستمی می‌شود.
۲. کارت سوخت من صادر شده اما پستچی به آدرس مراجعه نکرده است، چکار کنم؟
اگر در سامانه رهگیری پست مشاهده کردید که وضعیت مرسوله “تحویل به نامه‌رسان” است اما خبری از او نشده، احتمالاً آدرس شما ناقص بوده یا نامه‌رسان موفق به پیدا کردن آدرس نشده است. در این حالت، بهترین کار این است که با در دست داشتن بارکد پستی (که از سایت ناجا یا پیامک گرفته‌اید) و مدارک شناسایی، شخصاً به باجه معطله اداره پست مرکزی منطقه یا شهر خود مراجعه کنید. معمولاً کارت‌ها تا چند ماه در آنجا نگهداری می‌شوند.
۳. آیا می‌توانم کارت سوخت را با کارت ملی قدیمی دریافت کنم؟
در حال حاضر، تأکید ادارات پست و دفاتر پلیس +۱۰ بر روی کارت ملی هوشمند است. اگر کارت هوشمند خود را هنوز دریافت نکرده‌اید، باید رسید ثبت‌نام کارت ملی هوشمند که دارای عکس و مهر دفتر پیشخوان است را به همراه شناسنامه خود ارائه دهید. کارت ملی قدیمی فاقد اعتبار، معمولاً برای احراز هویت جهت تحویل اسناد رسمی مانند کارت سوخت پذیرفته نمی‌شود.
۴. رمز پیش‌فرض کارت سوخت چیست و اگر آن را فراموش کرده باشم چه باید بکنم؟
برای کارت‌های سوخت جدیدی که صادر می‌شوند، رمز پیش‌فرض معمولاً ۴ رقم آخر کد ملی مالک خودرو (کسی که کارت به نام او صادر شده) است. اگر این رمز کار نکرد یا رمز کارت قبلی خود را فراموش کرده‌اید و کارت مسدود شده است، باید برای “حذف رمز” (ریست کردن رمز) به یکی از نواحی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در شهر خود مراجعه کنید. دقت کنید که حذف رمز در دفاتر پلیس +۱۰ انجام نمی‌شود.
۵. صدور کارت سوخت المثنی چقدر زمان می‌برد؟
زمان صدور کارت سوخت المثنی متغیر است و بستگی به موجودی خام کارت‌ها و ترافیک درخواست‌ها دارد. در شرایط عادی، این پروسه ممکن است بین ۱ تا ۳ ماه طول بکشد. اما در زمان‌هایی که تقاضا بالاست یا مشکل تأمین تراشه وجود دارد، ممکن است این زمان به ۴ تا ۶ ماه نیز افزایش یابد. به همین دلیل، پیگیری مداوم از طریق روش‌های گفته شده برای اطلاع از وضعیت صدور بسیار مهم است.
نتیجه‌گیری: پیگیری مداوم، کلید دریافت کارت سوخت
در نهایت، باید گفت که فرآیند صدور و ارسال کارت سوخت، یک پروسه چندمرحله‌ای و گاهی زمان‌بر است که نیازمند صبر و پیگیری هوشمندانه از سوی مالک خودرو است. با استفاده از ابزارهایی که در این مقاله معرفی شد، شما دیگر در تاریکی منتظر نخواهید ماند.
دانستن بارکد پستی و وضعیت لحظه‌ای کارت، به شما قدرت می‌دهد تا قبل از اینکه کارتتان در چرخه اداری گم شود یا برگشت بخورد، آن را رهگیری و دریافت کنید. توصیه نهایی ما این است که اگر کارت سوخت ندارید، همین امروز اقدام کنید و پس از ثبت درخواست، به صورت هفتگی وضعیت آن را از طریق سامانه سخا یا پیامک چک کنید تا در اولین فرصت، سهمیه سوخت خود را در جیب داشته باشید.
