نقش هنر در تاب‌وری اجتماعی و جایگاه ویژه خانه تئاتر
سرپرست معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جریان این بازدید، نگاهی عمیق به کارکرد اجتماعی هنر داشت. وی اظهار کرد: “همیشه بر این باور بوده‌ام که فقط مقوله هنر است که می‌تواند تاب‌وری اجتماعی جامعه را افزایش دهد. هنر تنها زبانی است که می‌تواند قهرمانان گذشته را به خوبی به نسل نوجوان و جوان ما معرفی کند.”
احمدی با مقایسه جایگاه تئاتر و سینما افزود: “همه رشته‌های هنری ارزشمند هستند، ولی به باور من هنر تئاتر و سینما اثر بیشتری بر مخاطب دارند. برخی دیالوگ‌های یک اثر نمایشی گاهی می‌تواند به اندازه یک کتاب تامل‌برانگیز و موثر باشد.”
وی همچنین به نقش مادر بودن تئاتر اشاره کرد و گفت: “این یک واقعیت است که امروز موفق‌ترین هنرمندان ما در عرصه سینما، کسانی هستند که از خاستگاه تئاتر برخاسته‌اند. تئاتر به مثابه مدرسه‌ای است که هنرمندان را برای حضور موفق‌تر در سینما تربیت می‌کند.” این سخنان نشان می‌دهد که وزارتخانه به اهمیت بنیادین خانه تئاتر به عنوان نهادی برای پرورش استعدادها واقف است.
استراتژی خروج از انزوا و احیای مجدد خانه تئاتر
محوری‌ترین بخش سخنان محمدمهدی احمدی، تاکید بر لزوم پویایی و خروج از رکود فعلی بود. وی با بیان اینکه خانه تئاتر باید از انزوا بیرون کشیده شود، راهکار اصلی را در انسجام درونی دانست.
احمدی اذعان کرد: “ایجاد انسجام بیشتر میان خانه و هنرمندان و دوری از اختلاف‌نظرهای متعارف و دعواهای شخصی، می‌تواند خانه تئاتر را مجدداً احیا کند که خوشبختانه شاهد آن هستیم که هیئت مدیره و مدیرعامل جدید این حمیت را دارند.”
بسته حمایتی وزارت ارشاد برای خانه تئاتر
سرپرست معاونت هنری وعده‌های مشخصی را برای حمایت از این نهاد ارائه داد:
- حمایت مالی: پرداخت بدهی‌های گذشته و تامین بودجه برای فعالیت‌های جاری.
- تسهیلگری اداری: فراهم نمودن زمینه دیدار مدیران خانه با وزیر ارشاد برای تسریع در حل مشکلات کلان.
- کاهش هزینه‌ها: تلاش برای قرار دادن ساختمان خانه تئاتر در پوشش اماکن فرهنگی جهت بهره‌مندی از معافیت‌های تعرفه آب، برق و گاز.
مشکلات اقتصادی؛ پاشنه آشیل فعالیت‌های صنفی
در ادامه این نشست، اعضای هیئت مدیره به بیان صریح مشکلات پرداختند. محمد بهرامی، رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر، اصلی‌ترین دلیل تعطیلی و رکود فعالیت‌ها را مسائل مالی عنوان کرد.
بهرامی گفت: “یکی از مهم‌ترین دلایل تعطیلی ساختمان خانه تئاتر مشکلات اقتصادی است. ما در ماه‌های گذشته در بهره‌گیری از برخی خدمات ناتوان بوده‌ایم. چند سال است رقم دریافتی ما از وزارت ارشاد، با وجود تورم شدید ثابت مانده است.”
وی با مقایسه وضعیت این خانه با خانه سینما افزود: “خانه سینما توانسته حمایت‌های مالی خوبی دریافت کند؛ ما انتظار داریم توجه مشابهی نیز به خانه تئاتر شود تا بتوانیم هم خانه را فعال نگه داریم و هم برنامه‌های وزارتخانه را اجرا کنیم.”
کمبود نیروی انسانی متخصص
رئیس هیئت مدیره همچنین به کمبود شدید نیروی انسانی اشاره کرد و گفت: “برای اداره منظم، به نیروهای متخصص از جمله مسئول فنی، کتابدار و نگهبان نیاز داریم. بخش کتابخانه که شامل اسناد بی‌نظیر و قدیمی است، نیازمند ساماندهی فوری توسط نیروهای ثابت است تا از نابودی این میراث جلوگیری شود.”
ضرورت ایجاد بانک اطلاعاتی و نظم صنفی
علیرضا گیلوری، مدیرعامل خانه تئاتر، بر نیازهای ساختاری تمرکز کرد. وی سه نیاز اساسی را که سال‌ها مغفول مانده، برشمرد:
- ایجاد نظم صنفی و یکپارچگی ساختاری.
- تأسیس بانک اطلاعاتی دقیق از اعضا و فعالیت‌ها.
- تقویت بخش نرم‌افزاری و ارتباطی.
گیلوری تصریح کرد: “در حال حاضر هیچ سیستم منسجمی نداریم؛ نمی‌دانیم چند عضو فعال داریم یا هر فرد کجا مشغول است. روزی که بتوانیم این بانک اطلاعاتی را ایجاد کنیم، در واقع «روز صفر» آغاز بازسازی خانه تئاتر خواهد بود.”
نقش حمایتی صندوق اعتباری هنر
سیدمجید پوراحمدی، مدیرعامل صندوق اعتباری هنر که در این دیدار حضور داشت، اهالی تئاتر را از شریف‌ترین گروه‌های هنری دانست. وی گفت: “مبالغ اندک برای این خانه می‌تواند ارزش افزوده فراوانی ایجاد کند. حضور و نظارت چند هزار هنرمند تئاتر و ارتباط نزدیک آنان با بدنه فرهنگی، ظرفیتی مهم برای رشد هنر است.”
مریم رحیمی، عضو هیئت مدیره نیز با اشاره به دشواری معیشت هنرمندان گفت: “بسیاری از هنرمندان تئاتر در دوران کرونا اولین گروهی بودند که فعالیتشان متوقف شد. حداقل توقع ما این است که اگر تسهیلاتی برای سایر هنرمندان فراهم می‌شود، برای اهالی تئاتر هم در نظر گرفته شود.”
سوالات متداول
مهم‌ترین مشکل فعلی خانه تئاتر چیست؟
بر اساس اظهارات رئیس هیئت مدیره، مهم‌ترین مشکل، بحران اقتصادی و عدم افزایش بودجه حمایتی متناسب با تورم است که منجر به بدهی‌های جاری و ناتوانی در تامین هزینه‌های ساختمان خانه تئاتر شده است.
وزارت ارشاد چه قولی برای حمایت از خانه تئاتر داد؟
محمدمهدی احمدی وعده داد که در زمینه‌های مالی (پرداخت بدهی‌ها)، اداری (تسهیل دیدار با وزیر) و زیرساختی (قرار دادن ساختمان در پوشش اماکن فرهنگی برای معافیت از هزینه حامل‌های انرژی) از خانه تئاتر حمایت کند.
چرا ایجاد بانک اطلاعاتی برای خانه تئاتر ضروری است؟
به گفته مدیرعامل این نهاد، در حال حاضر آمار دقیقی از اعضای فعال و شاخه‌های فعالیت آن‌ها وجود ندارد. ایجاد بانک اطلاعاتی، پایه‌ای برای نظم صنفی، برنامه‌ریزی دقیق و آغاز بازسازی ساختاری خانه تئاتر محسوب می‌شود.
تفاوت وضعیت حمایتی خانه تئاتر با خانه سینما چیست؟
مسئولان خانه تئاتر گلایه داشتند که برخلاف خانه سینما که حمایت‌های مالی خوبی دریافت کرده، بودجه و حمایت‌های دولتی از صنف تئاتر سال‌هاست ثابت مانده و تغییری نکرده است.
نتیجه‌گیری
بازدید سرپرست معاونت هنری وزارت ارشاد از خانه تئاتر، نقطه عطفی برای بازگشت امید به جامعه هنرهای نمایشی است. اعتراف صریح به انزوای فعلی این نهاد و وعده حمایت‌های مالی و زیرساختی برای حل مشکلات انباشته شده (از بدهی‌های انرژی تا فقدان بانک اطلاعاتی)، نشان‌دهنده درک درست از وضعیت بحرانی موجود است.
اکنون توپ در زمین وزارت ارشاد است تا با عملی کردن وعده‌ها، از جمله معافیت‌های هزینه انرژی و افزایش بودجه حمایتی، چرخ‌های زنگ‌زده خانه تئاتر را دوباره به حرکت درآورد و این نهاد را به جایگاه واقعی خود به عنوان متولی اصلی تئاتر کشور بازگرداند. برای پیگیری آخرین اخبار تئاتر می‌توانید به پرداد خبر مراجعه کنید.
