پایان رسمی نسخه‌های چاپی پایان نامه در دانشگاه تهران
طبق اطلاعیه منتشرشده از سوی دانشگاه تهران، تمامی مقاطع تحصیلی از کارشناسی ارشد تا دکتری ملزم هستند پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خود را صرفاً به صورت دیجیتال و از طریق سامانه جامع دانشگاه ارائه دهند. بدین ترتیب، هیچ‌یک از بخش‌ها، دانشکده‌ها یا گروه‌های آموزشی مجاز نیستند دانشجو را به ارائه نسخه چاپی مجبور کنند.
حرکت به سوی دانشگاه هوشمند و سبز
این تصمیم در راستای سیاست‌های دانشگاه برای تبدیل‌شدن به «دانشگاه سبز و هوشمند» اتخاذ شده است. حذف نسخه‌های کاغذی علاوه بر صرفه‌جویی در منابع طبیعی و هزینه‌ها، به تسریع فرآیندهای اداری، کاهش بوروکراسی و بهبود دسترسی به اطلاعات علمی کمک می‌کند.
مصوبه ۱۰ آبان ۱۴۰۴؛ گام نهایی حذف چاپ فیزیکی
پیش از این، نگهداری یک نسخه چاپی از پایان‌نامه در آرشیو کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران الزامی بود. اما بر اساس مصوبه جدید مورخ ۱۰ آبان ۱۴۰۴، این الزام نیز به طور کامل لغو شد و هیچ واحدی حق مطالبه نسخه چاپی از دانشجو را ندارد.
پایان نامه های الکترونیکی جایگزین بایگانی سنتی
از این پس، تمام نسخه‌های نهایی پایان‌نامه‌ها در قالب الکترونیکی در سامانه دانشگاه ذخیره و آرشیو خواهند شد. این اقدام ضمن افزایش امنیت داده‌ها، امکان جست‌وجو، اشتراک‌گذاری و ارجاع سریع‌تر به آثار علمی را فراهم می‌کند و از تکرار پژوهش‌ها جلوگیری خواهد کرد.
سؤالات متداول
۱. آیا از این پس ارائه نسخه چاپی پایان نامه در دانشگاه تهران ممنوع است؟
بله، طبق مصوبه جدید دانشگاه تهران، هیچ‌یک از دانشکده‌ها و واحدها حق الزام دانشجو به ارائه نسخه چاپی را ندارند.
۲. آیا نسخه‌ای از پایان نامه در کتابخانه مرکزی نگهداری می‌شود؟
خیر، بر اساس مصوبه ۱۰ آبان ۱۴۰۴، حتی نسخه بایگانی در کتابخانه مرکزی نیز به صورت الکترونیکی ذخیره می‌شود و چاپ فیزیکی کاملاً حذف شده است.
۳. این تصمیم شامل همه مقاطع تحصیلی می‌شود؟
بله، این ممنوعیت برای تمام مقاطع تحصیلی از کارشناسی ارشد تا دکتری اجرایی است.
۴. هدف دانشگاه تهران از این تصمیم چیست؟
این اقدام با هدف توسعه دانشگاه سبز، صرفه‌جویی در منابع، تسهیل فرآیندهای آموزشی و تحقق تحول دیجیتال در آموزش عالی صورت گرفته است.
نتیجه‌گیری
ممنوعیت چاپ پایان نامه و رساله در دانشگاه تهران را می‌توان یکی از گام‌های مهم در راستای تحول دیجیتال آموزش عالی کشور دانست. این تصمیم با هدف حفاظت از محیط زیست، بهینه‌سازی فرآیندهای پژوهشی و حرکت به سمت دانشگاهی هوشمند اتخاذ شده است. به‌نظر می‌رسد سایر دانشگاه‌های کشور نیز به‌زودی از این الگو پیروی کنند.
