حذف چهار صفر از پول ملی: تومان و قران، واحدهای جدید پول ایران
بر اساس متن نهایی مصوبه مجلس، تغییرات زیر در قانون پولی و بانکی کشور اعمال می‌شود:
- واحد اصلی پول ایران از «ریال» به «تومان» تغییر می‌کند.
- هر **تومان** جدید، معادل **۱۰,۰۰۰ ریال** فعلی خواهد بود.
- واحد پول خرد جدید، «قران» نام خواهد داشت و هر تومان برابر با **۱۰۰ قران** خواهد بود.
نقشه راه اجرای طرح: فرآیندی چند ساله
این تغییر یک شبه اتفاق نخواهد افتاد. قانون، یک بازه زمانی چند ساله را برای این تحول در نظر گرفته است:
- مرحله آماده‌سازی (حداکثر ۲ سال): از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون، بانک مرکزی تا دو سال فرصت دارد تا مقدمات اجرایی، از جمله طراحی و چاپ اسکناس‌ها و سکه‌های جدید تومان و قران را فراهم کند.
- دوره گذار (حداکثر ۳ سال): پس از اعلام رسمی بانک مرکزی، یک «دوره گذار» حداکثر سه ساله آغاز می‌شود. در این دوره، هم ریال قدیم و هم تومان جدید به صورت همزمان در گردش بوده و معتبر خواهند بود. در این مدت، بانک مرکزی به تدریج اسکناس‌ها و سکه‌های قدیمی ریال را از چرخه خارج خواهد کرد.
- پایان دوره ریال قدیم: پس از اتمام دوره گذار، ریال قدیم به طور کامل از اعتبار ساقط شده و تمام تعهدات و مبادلات مالی تنها بر اساس تومان و قران انجام خواهد شد.
تکلیف بدهی‌ها و قراردادهای قدیمی چه می‌شود؟
یکی از دغدغه‌های اصلی، سرنوشت تعهدات مالی بلندمدت (مانند چک‌ها، بدهی‌ها و قراردادها) است. بر اساس تبصره ۳ این قانون، پس از پایان دوره گذار، تمام تعهداتی که پیش از این بر اساس ریال ایجاد شده‌اند، باید با واحد پول جدید یعنی تومان و قران پرداخت و ایفا شوند.
سوالات متداول
۱. با حذف چهار صفر از پول ملی ، واحد پول جدید ایران چه نام دارد؟
واحد پول اصلی جدید، «تومان» و واحد پول خرد آن «قران» خواهد بود. هر تومان جدید معادل ۱۰۰ قران و ۱۰,۰۰۰ ریال فعلی است.
۲. این تغییر از چه زمانی در زندگی روزمره ما تأثیر می‌گذارد؟
حذف چهار صفر از پول ملی یک فرآیند تدریجی است. بانک مرکزی تا دو سال برای آماده‌سازی فرصت دارد و پس از آن، یک دوره گذار حداکثر سه ساله آغاز می‌شود که در آن هر دو پول قدیم و جدید معتبر خواهند بود. بنابراین، تغییرات ملموس ممکن است تا چند سال آینده به طور کامل اجرایی نشود.
۳. آیا باید پول‌های ریال فعلی خود را دور بریزیم؟
خیر، به هیچ عنوان. در طول دوره گذار (که حداقل ۲ سال دیگر آغاز می‌شود و تا ۳ سال ادامه دارد)، ریال فعلی کاملاً معتبر باقی خواهد ماند و بانک مرکزی نحوه و زمان جمع‌آوری آن را اعلام خواهد کرد.
۴. تکلیف چک‌ها و بدهی‌های قدیمی من چه می‌شود؟
تمام تعهدات مالی که بر اساس ریال ایجاد شده‌اند، پس از پایان دوره گذار، معادل‌سازی شده و بر اساس واحد جدید یعنی تومان و قران قابل پرداخت خواهند بود.
نتیجه‌گیری: گامی به سوی سادگی و کارایی در اقتصاد
تصویب نهایی قانون حذف چهار صفر از پول ملی، یک اصلاح ساختاری مهم در نظام پولی کشور است. هدف اصلی حذف چهار صفر از پول ملی ، ساده‌سازی محاسبات حسابداری، کاهش هزینه‌های چاپ و امحای اسکناس، و بازگرداندن اعتبار ظاهری و روانی به پول ملی است. هرچند حذف چهار صفر از پول ملی به خودی خود تأثیری بر مهار تورم ندارد، اما می‌تواند با تسهیل مبادلات، کارایی اقتصاد را در بلندمدت افزایش دهد. اکنون همه نگاه‌ها به اقدامات اجرایی بانک مرکزی برای آغاز این فرآیند ملی دوخته شده است.
