به تصویر کشیدن زندگی یک اسطوره، به خصوص شخصیتی به بزرگی، پیچیدگی و شهرت الویس پریسلی که نامش با تاریخ موسیقی راک اند رول و فرهنگ عامه آمریکا گره خورده است، همواره کاری بسیار دشوار و پرچالش است. چگونه می‌توان در مدت زمان محدود یک فیلم، جوهره وجودی، نبوغ هنری، کشمکش‌های درونی و تأثیر فرهنگی چنین شخصیتی را به نمایش گذاشت؟
باز لورمن، کارگردان استرالیایی که با سبک بصری ماکسیمالیستی، تدوین‌های سریع و استفاده جسورانه از موسیقی در فیلم‌هایی چون “مولن روژ!” و “گتسبی بزرگ” شناخته می‌شود، در فیلم Elvis با رویکردی منحصربه‌فرد به این چالش پاسخ داده است.
این فیلم، یک زندگی‌نامه استاندارد و خطی نیست؛ بلکه یک اپرای بصری پرزرق‌وبرق، یک تجربه سینمایی سرشار از انرژی، و یک گردباد حسی است که تلاش می‌کند بیش از آنکه صرفاً “داستان” الویس را روایت کند، “پدیده” الویس و “احساس” حضور او بر روی صحنه را به مخاطب منتقل نماید.
فیلم Elvis که پس از اکران خود در سال ۲۰۲۲ با استقبال گسترده منتقدان و تماشاگران روبرو شد و نامزدی در هشت رشته اصلی جوایز اسکار، از جمله بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش اول مرد برای آستین باتلر را به دست آورد، یک اثر سینمایی قدرتمند است که هم به عنوان یک جشن باشکوه برای موسیقی و کاریزمای پادشاه راک اند رول عمل می‌کند و هم به عنوان یک داستان هشداردهنده تراژیک در مورد بهای سنگین شهرت و استثمار در دنیای سرگرمی. این مقاله به بررسی عمیق‌تر لایه‌های مختلف این حماسه موزیکال می‌پردازد.
شناسنامه و معرفی کلی فیلم Elvis، اثری با امضای بصری باز لورمن
برای ورود به دنیای پر زرق و برق و در عین حال غم‌انگیز فیلم Elvis، ابتدا بهتر است با مشخصات کلیدی و تیم سازنده آن آشنا شویم.
۱. کارگردان، نویسندگان و سال اکران
کارگردان: باز لورمن (Baz Luhrmann): کارگردان استرالیایی که به دلیل سبک بصری خاص، تدوین‌های سریع و استفاده از موسیقی‌های مدرن در داستان‌های کلاسیک شهرت دارد. امضای او در تمامی قاب‌های فیلم Elvis مشهود است.
نویسندگان: فیلمنامه به طور مشترک توسط باز لورمن، سم برومل، کریگ پیرس و جرمی دونر نوشته شده است.
سال اکران: این فیلم برای اولین بار در جشنواره فیلم کن ۲۰۲۲ به نمایش درآمد و در ژوئن همان سال به طور گسترده در سینماهای جهان اکران شد.
۲. بازیگران اصلی: درخشش خیره‌کننده آستین باتلر در مقابل تام هنکس irreconocible
نقش اصلی و بسیار چالش‌برانگیز الویس پریسلی بر عهده بازیگر جوان، آستین باتلر (Austin Butler) است. در مقابل او، بازیگر بزرگ و برنده دو جایزه اسکار، تام هنکس (Tom Hanks)، در نقش مدیر برنامه‌های مرموز و کنترل‌گر الویس، یعنی کلنل تام پارکر، به ایفای نقش پرداخته است. اولیویا دی‌یونگ (Olivia DeJonge) نیز در نقش پریسیلا پریسلی ظاهر شده است.
۳. سبک و ژانر فیلم: درام بیوگرافیک و موزیکال با رویکردی اپرایی
فیلم Elvis در ژانر درام بیوگرافیک (Biographical Drama) و موزیکال (Musical) قرار می‌گیرد. با این حال، رویکرد باز لورمن به این ژانر، آن را به یک تجربه اپرایی و بسیار پرانرژی تبدیل کرده است که با زندگی‌نامه‌های سنتی و آرام، تفاوت‌های بنیادین دارد.
خلاصه داستان فیلم Elvis: از فقر و گمنامی تا پادشاهی راک اند رول، از اوج رویا تا تراژدی پایانی
داستان فیلم Elvis از یک زاویه دید منحصربه‌فرد روایت می‌شود.
۱. روایت داستان از دیدگاه بحث‌برانگیز کلنل تام پارکر
فیلم به جای روایت خطی و ساده، داستان خود را از طریق خاطرات و دیدگاه مدیر برنامه‌های الویس، یعنی کلنل تام پارکر (تام هنکس) که بر روی تخت مرگ قرار دارد، روایت می‌کند. او تلاش می‌کند تا نقش خود را در زندگی الویس توجیه کرده و خود را نه به عنوان یک شخصیت منفی، بلکه به عنوان فردی که این اسطوره را ساخته، به مخاطب معرفی کند. این زاویه دید، به فیلم لایه‌ای از “راوی غیرقابل اعتماد” اضافه می‌کند.
۲. کشف استعدادی خام و ظهور یک پدیده فرهنگی بی‌نظیر
فیلم به سرعت به دوران جوانی الویس در ممفیس می‌رود و نشان می‌دهد که چگونه او، پسری فقیر از می‌سی‌سی‌پی، با ترکیب تأثیرات موسیقی گاسپل سیاه‌پوستان و کانتری سفیدپوستان، به صدایی کاملاً جدید و سبکی منحصربه‌فرد دست می‌یابد. کلنل پارکر این استعداد خام و کاریزمای انفجاری او بر روی صحنه را کشف کرده و او را به یک پدیده ملی تبدیل می‌کند.
۳. اوج شهرت، چالش‌ها، خدمت سربازی و بازگشت شکوهمند به صحنه
فیلم به خوبی دوران اوج شهرت الویس در دهه ۱۹۵۰، جنجال‌های ناشی از حرکات و سبک او، فشارها برای تغییر، دوران خدمت سربازی در آلمان، و سپس بازگشت قدرتمند او با ویژه برنامه تلویزیونی معروف سال ۱۹۶۸ را به تصویر می‌کشد.
۴. سال‌های پایانی در وگاس، افول تدریجی و پایان تراژیک یک اسطوره
بخش قابل توجهی از فیلم Elvis به دوران اقامت طولانی‌مدت و فرسایشی او در هتل اینترنشنال لاس وگاس می‌پردازد. فیلم نشان می‌دهد که چگونه کلنل پارکر، با قراردادهای سنگین و برنامه‌های بی‌پایان، به تدریج الویس را در یک قفس طلایی زندانی کرده و این فشار کاری، همراه با مشکلات شخصی و اعتیاد به داروهای تجویزی، چگونه منجر به افول سلامتی و در نهایت، مرگ تراژیک او در سن ۴۲ سالگی می‌شود.
کارگردانی منحصربه‌فرد و خیره‌کننده باز لورمن: یک تجربه بصری و شنیداری سرسام‌آور، پر زرق و برق و نفس‌گیر
سبک کارگردانی باز لورمن، مهم‌ترین عنصر در شکل‌دهی به هویت فیلم Elvis است.
سبک بصری ماکسیمالیستی، تدوین بسیار سریع و استفاده از صفحه نمایش تقسیم‌شده (Split-screen): لورمن با استفاده از تدوین‌های سریع و پرش‌های زمانی، استفاده مکرر از صفحه نمایش تقسیم‌شده برای نمایش همزمان چندین رویداد، و قاب‌بندی‌های پر زرق و برق، به خوبی توانسته انرژی، هیجان و هرج و مرج دوران ظهور راک اند رول و زندگی خود الویس را به مخاطب منتقل کند.
استفاده هوشمندانه از موسیقی مدرن و کلاسیک در کنار هم: لورمن در این فیلم نیز مانند آثار قبلی‌اش، علاوه بر استفاده از آهنگ‌های اصلی و بازخوانی شده الویس، از موسیقی‌های مدرن هیپ‌هاپ و راک (مانند آهنگ‌هایی از دوجا کت یا Måneskin) نیز در موسیقی متن استفاده کرده است تا پلی بین دوران الویس و مخاطبان نسل جدید ایجاد کند.
نقش‌آفرینی‌های خیره‌کننده: تجسم بی‌نقص یک اسطوره و به تصویر کشیدن یک مدیر مرموز و کنترل‌گر
آستین باتلر در نقش الویس پریسلی: یک اجرای خیره‌کننده، فیزیکی و کاملاً مسحورکننده که شایسته تمامی تحسین‌ها بود: بدون شک، قلب تپنده و روح فیلم Elvis، نقش‌آفرینی بی‌نظیر آستین باتلر است. او نه تنها از نظر ظاهری و فیزیکی به شکلی شگفت‌انگیز به الویس تبدیل شده، بلکه با ماه‌ها تمرین، توانسته است حرکات بدن، شیوه صحبت کردن و از همه مهم‌تر، صدای خوانندگی الویس در دوران اولیه را به طور کامل بازآفرینی کند. بازی او فراتر از یک تقلید ساده، یک تجسم کامل و عمیق از کاریزما، انرژی، آسیب‌پذیری و تراژدی این اسطوره است و نامزدی او برای جایزه اسکار کاملاً شایسته بود.
تام هنکس در نقش کلنل تام پارکر: نقشی بحث‌برانگیز، متفاوت و جسورانه: نقش‌آفرینی تام هنکس با گریم سنگین و لهجه‌ای عجیب، با واکنش‌های متفاوتی از سوی منتقدان روبرو شد. برخی آن را یک بازی کارتونی و اغراق‌آمیز دانستند، اما بسیاری دیگر نیز آن را به عنوان یک تصویرسازی هوشمندانه از شخصیتی فریبکار، غیرقابل اعتماد و به نوعی “دلقک سیرک” که داستان را روایت می‌کند، ستودند. این یک انتخاب جسورانه بود که نشان از ریسک‌پذیری فیلم دارد.
تحلیل مضامین و لایه‌های داستانی عمیق و قابل تأمل در فیلم Elvis
رابطه پیچیده و سمی بین هنرمند و مدیر برنامه‌ها: هسته اصلی درام فیلم، رابطه پیچیده، همزیستانه و در نهایت ویرانگر بین الویس و کلنل پارکر است. این فیلم به خوبی نشان می‌دهد که چگونه یک مدیر می‌تواند همزمان عامل موفقیت و نابودی یک هنرمند باشد.
بهای سنگین و غیرقابل تحمل شهرت و موفقیت: فیلم Elvis به شکلی تأثیرگذار، نشان می‌دهد که چگونه شهرت افسارگسیخته می‌تواند منجر به انزوا، از دست دادن هویت شخصی و در نهایت، نابودی یک فرد شود.
عشق، خانواده و احساس تنهایی در اوج قله شهرت: با وجود تمام موفقیت‌ها، فیلم تصویری از یک الویس تنها و در جستجوی ارتباط واقعی را به نمایش می‌گذارد و به رابطه پیچیده او با مادرش و همسرش، پریسیلا، می‌پردازد.
الویس و تأثیر عمیق و انکارناپذیر موسیقی هنرمندان سیاه‌پوست: فیلم به درستی و با احترام، نشان می‌دهد که چگونه موسیقی و سبک اجرای الویس به شدت تحت تأثیر هنرمندان بزرگ بلوز و R&B سیاه‌پوست در دوران جوانی‌اش بوده است و به این ریشه‌های فرهنگی ادای احترام می‌کند.
سوالات متداول (FAQ) در مورد فیلم Elvis
۱. آیا آستین باتلر، بازیگر نقش الویس، واقعاً در تمام صحنه‌های فیلم به جای الویس پریسلی آواز می‌خواند؟
بله، یکی از شگفت‌انگیزترین جنبه‌های نقش‌آفرینی آستین باتلر این است که او تمامی آهنگ‌های مربوط به دوران جوانی الویس (دهه ۱۹۵۰) را با صدای خودش در فیلم اجرا کرده است. برای آهنگ‌های مربوط به دوران متاخرتر الویس (دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰)، فیلم از ترکیبی هوشمندانه از صدای خود آستین باتلر و صدای ضبط شده واقعی الویس پریسلی استفاده کرده است. باتلر برای رسیدن به این سطح از توانایی، ماه‌ها تحت آموزش فشرده آواز قرار گرفته بود.
۲. آیا داستان فیلم Elvis و به خصوص تصویری که از کلنل تام پارکر ارائه می‌دهد، از نظر تاریخی کاملاً دقیق و بدون اغراق است؟
فیلم Elvis یک فیلم بیوگرافیک است، نه یک مستند. بنابراین، برای ایجاد کشش دراماتیک، برخی از رویدادها فشرده شده، دیالوگ‌ها ساخته شده و برخی از جنبه‌های داستانی با اغراق هنری همراه بوده‌اند. به طور کلی، خط زمانی اصلی زندگی و رویدادهای کلیدی الویس در فیلم صحیح است.
با این حال، تصویر ارائه شده از کلنل تام پارکر به عنوان یک شخصیت کاملاً شرور و استثمارگر، اگرچه بر اساس شواهد و حقایق زیادی است، اما از دیدگاه برخی مورخان، ممکن است کمی یک‌جانبه و ساده‌سازی شده باشد. این فیلم، داستان را از زاویه دید او روایت می‌کند، اما او را به عنوان یک “آدم بد” در داستان معرفی می‌نماید.
۳. چرا نقش‌آفرینی تام هنکس در نقش کلنل تام پارکر تا این حد با واکنش‌های متفاوت و بحث‌برانگیزی از سوی منتقدان روبرو شد؟
نقش‌آفرینی تام هنکس به چند دلیل بحث‌برانگیز بود. اول، استفاده از گریم سنگین و پروتز که چهره او را به طور کامل تغییر داده بود و از نظر برخی، کمی تصنعی به نظر می‌رسید.
دوم، لهجه هلندی عجیب و غریبی که او برای این شخصیت به کار برده بود و برخی آن را اغراق‌آمیز می‌دانستند. در حالی که برخی منتقدان این انتخاب‌ها را هوشمندانه و در راستای به تصویر کشیدن شخصیتی فریبکار و “دلقک‌مآب” می‌دانستند، برخی دیگر آن را عاملی برای حواس‌پرتی و خارج از لحن کلی فیلم تلقی می‌کردند.
۴. باز لورمن، کارگردان فیلم Elvis، به ساخت چه نوع فیلم‌های دیگری در سینمای جهان شهرت دارد؟
باز لورمن به عنوان یک کارگردان مؤلف با سبکی کاملاً منحصربه‌فرد شناخته می‌شود. فیلم‌های او اغلب دارای ویژگی‌هایی چون استفاده از رنگ‌های بسیار زنده و پر زرق و برق، تدوین سریع و ریتمیک، موسیقی متن تلفیقی (ترکیب موسیقی مدرن و کلاسیک)، و اتمسفری تئاتری و اپرایی هستند. از دیگر آثار مشهور و برجسته او می‌توان به فیلم‌های تحسین‌شده‌ای چون “رومئو + ژولیت” (Romeo + Juliet)، “مولن روژ!” (Moulin Rouge!)، “استرالیا” (Australia) و “گتسبی بزرگ” (The Great Gatsby) اشاره کرد.
۵. مهم‌ترین و اصلی‌ترین پیامی که فیلم Elvis در مورد زندگی این اسطوره بزرگ به مخاطب خود در سراسر جهان منتقل می‌کند، چیست؟
شاید بتوان گفت مهم‌ترین پیام فیلم Elvis، نمایش تضاد غم‌انگیز بین عشق خالصانه یک هنرمند به هنر و موسیقی‌اش، و ماشین بی‌رحم تجارت و صنعت سرگرمی است.
فیلم نشان می‌دهد که چگونه الویس، که در ابتدا با شور و عشقی واقعی به موسیقی سیاه‌پوستان و راک اند رول کار خود را آغاز کرد، به تدریج به یک محصول تجاری تبدیل شد که توسط مدیر برنامه‌هایش کنترل و محدود می‌شد. در نهایت، فیلم یک داستان تراژیک در مورد بهای سنگین شهرت، از دست دادن اصالت هنری، و تنهایی عمیق یک اسطوره در اوج قله موفقیت است.
نتیجه‌گیری نهایی: فیلم Elvis، پرتره‌ای پر زرق و برق، نفس‌گیر و عمیقاً تراژیک از یک رویای بزرگ آمریکایی
در جمع‌بندی نهایی، می‌توان گفت که فیلم Elvis یک اثر سینمایی قدرتمند، خیره‌کننده و بسیار سرگرم‌کننده است که با موفقیت توانسته انرژی و روح زمانه خود را به تصویر بکشد. این فیلم با کارگردانی جسورانه و پرانرژی باز لورمن و به خصوص با نقش‌آفرینی فراموش‌نشدنی و استادانه آستین باتلر، تجربه‌ای سینمایی خلق کرده که هم یک جشن باشکوه برای موسیقی و میراث الویس پریسلی است و هم یک داستان هشداردهنده و تراژیک در مورد جنبه‌های تاریک شهرت.
فیلم Elvis ممکن است برای کسانی که به دنبال یک زندگی‌نامه آرام و کاملاً وفادار به جزئیات تاریخی هستند، کمی پرهیاهو و سریع به نظر برسد، اما برای کسانی که به دنبال تجربه کردن حس و حال و جادوی پادشاه راک اند رول بر روی پرده بزرگ سینما هستند، یک اثر بی‌نظیر و فراموش‌نشدنی است.
