دلایل اصلی افزایش قیمت نان چیست؟
مهدی امیدوار، نائب رئیس اتاق اصناف ایران، دلایل این افزایش قیمت را نتیجه انباشت مشکلات در ۳-۴ سال اخیر دانست. او به چند عامل کلیدی اشاره کرد:
- ثبات قیمت دستوری: قیمت نان برای چند سال ثابت مانده بود، در حالی که تمام هزینه‌های تولید افزایش یافته بود.
- افزایش هزینه‌های جانبی: هزینه‌هایی مانند خمیرمایه، اجاره‌بها و حقوق کارگر (که تنها ۸ درصد قیمت نان مربوط به آرد است) رشد چشمگیری داشته‌اند.
- قطع کمک‌های دولتی: کمک‌هزینه دولت در سامانه نانینو ماه‌هاست پرداخت نشده و حمایت دولت از بیمه کارگران نانوایی نیز قطع شده که هزینه بیمه را برای کارفرما تا سه برابر افزایش داده است.
او تأکید کرد: «برآورد و آنالیز ما بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصد افزایش را نشان می‌داد، اما دوستان به صورت دستوری ۵۲ درصد را قبول کردند.»
تناقض در تصمیم‌گیری‌ها: از ۷۰ درصد تا ۵۲ درصد
امیدوار فاش کرد که در ابتدا قرار بود افزایش قیمت‌ها بیشتر باشد: «بر اساس نامه‌ای که معاون اول رئیس جمهور اعلام کرد، قرار بود در تهران حدود ۷۰ درصد و در استان‌ها ۶۰ درصد افزایش قیمت داشته باشیم و اختیارات تام به استانداران داده شد. اما متأسفانه، آن آنالیز قیمتی که ما پیگیری می‌کردیم، عملاً اجرا نشد و در نهایت، ۵۲ درصد افزایش در استان‌ها و ۴۲ درصد در شهرستان‌ها اعمال شد.» این ناهماهنگی در تصمیم‌گیری، خود محل اعتراض اتاق اصناف است.
نقش نظارتی و تکلیف مردم
نائب رئیس اتاق اصناف ایران تأکید کرد که با وجود تمام اعتراضات، قیمت‌های جدید لازم‌الاجرا هستند. او گفت: «نهادهای مسئول نظارت، خود اتحادیه، اتاق اصناف، سازمان صمت و جهاد کشاورزی هستند.» وی از مردم خواست در صورتی که نانوایی نان را گران‌تر از نرخ مصوب جدید می‌فروشد، حتماً تخلف را از طریق سامانه ۱۲۴ در سراسر کشور گزارش دهند.
راهکار پیشنهادی اتاق اصناف
حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران، با بیان اینکه دغدغه اصلی دولت تأمین نان ارزان برای مردم است، به مشکلات زنجیره تأمین و توزیع اشاره کرد. او راهکار را در واگذاری امور به خود صنف دانست و گفت: «پیشنهاد دادیم کل موضوع به اتحادیه نانوایان سپرده شود. چون بر اساس قانون، همه صنوف ضوابط و کمیسیون‌هایی دارند که نرخ‌ها و هزینه‌ها را بررسی کرده و نرخ مشخص می‌شود.»
سوالات متداول
افزایش قیمت نان چند درصد بوده و آیا قانونی است؟
بله، این افزایش قانونی است. بر اساس مصوبات کارگروه‌های استانی، قیمت نان در مراکز استان‌ها تا ۵۲ درصد و در شهرستان‌ها تا ۴۲ درصد افزایش یافته است.
چرا قیمت نان گران شد؟
دلایل اصلی شامل ثابت ماندن قیمت نان برای چند سال، افزایش شدید هزینه‌های تولید (دستمزد، اجاره، خمیرمایه) و قطع شدن برخی کمک‌های حمایتی دولت (در زمینه بیمه و سامانه نانینو) بوده است.
اگر نانوایی گران‌تر از نرخ جدید فروخت چه کار کنیم؟
شما باید تخلف را به سامانه ۱۲۴ گزارش دهید. قیمت‌های جدید لازم‌الاجرا هستند و فروش بالاتر از آن تخلف گران‌فروشی محسوب می‌شود.
آیا یارانه نان به طور کامل قطع شده است؟
خیر. به گفته رئیس اتاق اصناف تهران، یارانه آرد همچنان پابرجاست و دولت نظری بر قطع کامل آن ندارد. بحث اصلی بر سر نحوه مدیریت این یارانه است تا به شکل مؤثر به دست مردم برسد.
نتیجه‌گیری
افزایش قیمت نان نتیجه یک فرآیند پیچیده و پر از چالش بوده است. در حالی که این افزایش برای پوشش هزینه‌های سرسام‌آور نانوایان ضروری به نظر می‌رسید، اما نرخ نهایی اعلام شده رضایت کامل آن‌ها را جلب نکرده و از طرفی فشار جدیدی بر سبد معیشت خانوارها وارد کرده است. به نظر می‌رسد تا زمانی که یک سازوکار شفاف و مبتنی بر هزینه‌های واقعی برای قیمت‌گذاری ایجاد نشود، این آشفتگی در بازار نان ادامه خواهد داشت.
