برادران دافر در این فصل پایانی، با بودجهای رکوردشکن و اپیزودهایی که هر کدام حکم یک فیلم سینمایی بلاکباستر را دارند، تمام تلاش خود را کردند تا داستان شهر نفرینشده هاوکینز و مبارزه الون با وکنا را به سرانجامی منطقی برسانند. این نقد فصل پنجم سریال Stranger Things، تحلیلی عمیق بر کیفیت ساخت، قوسهای شخصیتی و پایانبندی این حماسه است.
در حالی که بسیاری از سریالهای بزرگ تاریخ مانند «بازی تاج و تخت» یا «لاست» در فصل پایانی با سقوط کیفیت و خشم طرفداران روبرو شدند، به نظر میرسد «Stranger Things» توانسته است طلسم را بشکند. این فصل نه تنها به ریشههای خود (فصل اول) وفادار میماند، بلکه با بلوغ شخصیتها و تاریکتر شدن لحن داستان، مخاطبانی را که در طول این ۱۰ سال با سریال بزرگ شدهاند، راضی نگه میدارد. در ادامه به کالبدشکافی دقیق این اثر میپردازیم.
بازگشت به نقطه آغاز: ویل بایرز، کلید حل معما
مهمترین نکته در نقد فصل پنجم سریال Stranger Things، تمرکز مجدد بر شخصیت ویل بایرز (با بازی نوآ اشنپ) است. مت دافر (یکی از خالقان سریال) وعده داده بود که «همه چیز با ویل شروع شد و با او تمام میشود» و خوشبختانه به این وعده عمل کرد. اگر در فصلهای قبل ویل به حاشیه رفته بود، در اینجا او محور اصلی ارتباط با دنیای وارونه (Upside Down) است.
نوآ اشنپ در این فصل سنگینترین بار دراماتیک را بر دوش میکشد. سکانسهای مشترک او با مایک و جاناتان، دیگر فقط درباره هیولاها نیست، بلکه درباره پذیرش هویت و بلوغ است. ارتباط ذهنی او با وکنا، کلید پیروزی گروه است و سریال به زیبایی نشان میدهد که حساسیت و آسیبپذیری ویل، در واقع بزرگترین قدرت اوست، نه ضعفش.
کارگردانی و جلوههای بصری: سینما در قاب تلویزیون
فصل پنجم از نظر فنی یک شاهکار تمامعیار است. بازگشت فرانک دارابونت (کارگردان افسانهای فیلمهای «رستگاری در شاوشنک» و «مسیر سبز») برای کارگردانی دو اپیزود کلیدی، وزن و اعتباری کلاسیک به سریال بخشیده است. او توانسته تعادلی مثالزدنی بین وحشت لاوکرفتی و درام انسانی ایجاد کند.
طراحی صحنه «هاوکینز آخرالزمانی» که در آن دنیای وارونه با دنیای واقعی ترکیب شده، خیرهکننده است. آسمان سرخفام، ذرات معلق در هوا و ویرانههای شهر، اتمسفری سنگین و ناامیدکننده ایجاد کردهاند. بودجه ۳۰ میلیون دلاری برای هر اپیزود، به وضوح در کیفیت هیولاها و نبردهای نهایی مشهود است.
بررسی قوسهای شخصیتی: از استیو تا الون
در یک نقد کامل، باید به سرنوشت شخصیتها پرداخت:
- الون (میلی بابی براون): او دیگر آن دختربچه وحشتزده نیست. الون در این فصل شبیه به یک رهبر جنگی عمل میکند. تقابل نهایی او با وکنا، نه فقط یک نبرد جادویی، بلکه یک جنگ ایدئولوژیک بین «عشق» و «نفرت» است.
- مکس (سدی سینک): وضعیت کما و نابینایی مکس، چالش بزرگی برای نویسندگان بود. حضور او در فضای ذهنی (Mind Lair) وکنا، برخی از ترسناکترین و سورئالترین لحظات فصل را رقم زد.
- مثلث عشقی نانسی، استیو و جاناتان: بالاخره این پرونده بسته شد. نویسندگان با هوشمندی از کلیشهی «انتخاب یکی و رها کردن دیگری» عبور کردند و تمرکز را بر رشد فردی نانسی گذاشتند، هرچند پایانبندی احساسی برای استیو هرینگتون، اشک بسیاری را درآورد.
نقد ریتم و زمانبندی: آیا طولانی بودن همیشه خوب است؟
اگر بخواهیم در نقد فصل پنجم سریال Stranger Things منصف باشیم، باید به تنها نقطه ضعف آن اشاره کنیم: «زمانبندی». با وجود اینکه هر ۸ اپیزود این فصل بسیار طولانی هستند (بین ۹۰ تا ۱۵۰ دقیقه)، در برخی قسمتهای میانی (اپیزود ۴ و ۵)، ریتم داستان کند میشود. گاهی اوقات دیالوگها بیش از حد کش میآیند و صحنههای خداحافظی متعدد، کمی از ضرباهنگ اکشن میکاهند. منتقدان ورایتی (Variety) نیز به این نکته اشاره کردهاند که سریال میتوانست با تدوین فشردهتر، کوبندهتر باشد.
لیندا همیلتون: ادای دین به ترمیناتور
حضور لیندا همیلتون (سارا کانرِ افسانهای) در نقش یک ژنرال بازنشسته که در دهه ۸۰ با پروژه MKUltra در ارتباط بوده، یکی از جذابیتهای فصل پنجم است. او نماد «زن سرسخت دهه هشتادی» است و حضورش در کنار هاپر (دیوید هاربر) و جویس (وینونا رایدر)، تیم بزرگسالان را جذابتر از همیشه کرده است.
نمرات و بازخورد جهانی
فصل پنجم با استقبال فوقالعادهای مواجه شده است:
- Rotten Tomatoes: امتیاز ۹۴٪ (گواهی تازه)
- IMDb: میانگین نمره ۹.۰ برای کل فصل
- Metacritic: امتیاز ۸۹ از ۱۰۰
منتقدان گاردین پایانبندی سریال را «یک دستاورد احساسی» نامیدند که توانسته تمام خطوط داستانی پیچیده را بدون حفره (Plot Hole) جمع کند.
جمعبندی نهایی: پایان یک دوران
فصل پنجم Stranger Things تنها یک سریال نیست؛ خداحافظی با بخشی از کودکی و نوجوانی ماست. برادران دافر ثابت کردند که میتوان یک داستان بزرگ را بدون خیانت به شخصیتها تمام کرد. پایانبندی سریال (که حدود ۴۰ دقیقه طول میکشد) ترکیبی از شادی، غم و امید است؛ درست مثل خودِ زندگی.
سوالات متداول درباره فصل پنجم Stranger Things
آیا پایان سریال Stranger Things باز است؟
خیر. پایانبندی فصل پنجم قطعی و کامل است. تمام خطوط داستانی اصلی (مانند سرنوشت وکنا، دروازههای دنیای وارونه و روابط شخصیتها) بسته میشوند، هرچند روزنههای کوچکی برای اسپینآفهای احتمالی باقی مانده است.
آیا شخصیتهای اصلی در فصل آخر میمیرند؟
بدون لو دادن نامها (اسپویل)، باید گفت که بله. برادران دافر هشدار داده بودند که «هیچکس در امان نیست» و در فصل آخر شاهد چند مرگ قهرمانانه و دردناک هستیم که تأثیر عمیقی بر داستان میگذارند.
آیا ادی مونسون (جوزف کویین) برمیگردد؟
خیر، ادی زنده نمیشود. اما تاثیر او بر شخصیت داستین و مردم شهر هاوکینز بسیار پررنگ است و فلشبکهای جدیدی از او دیده میشود که عمق بیشتری به فداکاریاش در فصل چهارم میدهد.
مدت زمان قسمت آخر چقدر است؟
قسمت هشتم و پایانی فصل پنجم با نام «The Crawl»، مدت زمانی معادل ۲ ساعت و ۳۵ دقیقه دارد که رسماً آن را به یک فیلم سینمایی بلند تبدیل میکند.
