چرا باید درباره اخبار بد با کودکان صحبت کنیم؟

ممکن است اولین واکنش والدین، پنهان کردن حقیقت برای محافظت از کودک باشد، اما این رویکرد اغلب نتیجه معکوس دارد. کارشناسان معتقدند صحبت کردن با کودکان به دلایل زیر ضروری است:

• کودکان اطلاعات را دریافت می‌کنند: حتی اگر شما چیزی نگویید، آن‌ها اخبار را از طریق رسانه‌ها، مکالمات شما یا دوستانشان می‌شنوند و سکوت شما می‌تواند آن‌ها را سردرگم‌تر کند.
• پنهان‌کاری ترس را افزایش می‌دهد: اگر سوالات کودک بی‌پاسخ بماند، تخیل او با سناریوهای منفی و ترسناک‌تری پر می‌شود.
• گفتگو حس امنیت می‌آفریند: وقتی کودک بداند که می‌تواند به شما اعتماد کرده و سوالاتش را بپرسد، احساس حمایت و امنیت بیشتری خواهد داشت.

  

راهنمای گفتگوی متناسب با سن کودک

نحوه صحبت با کودکان درباره اخبار ناگوار باید کاملاً متناسب با سن و سطح درک آن‌ها باشد. در ادامه یک راهنمای تفکیک شده ارائه شده است:

کودکان خردسال (۳ تا ۶ سال)

در این سن، سادگی و اطمینان‌بخشی حرف اول را می‌زند. از زبانی بسیار ساده استفاده کنید و فقط حقایق پایه‌ای را بگویید، مانند: «یک درگیری در جایی دور اتفاق افتاده، اما ما اینجا در امان هستیم.» بیشتر بر پذیرش و تأیید احساسات او تمرکز کنید و با جملاتی مثل «می‌دانم که این خبر تو را ناراحت کرده، این طبیعیه عزیزم» به او آرامش دهید.

کودکان سنین مدرسه (۷ تا ۱۲ سال)

این کودکان توانایی درک اطلاعات بیشتری را دارند. می‌توانید درباره دلایل کلی درگیری‌ها صحبت کنید اما همچنان از بیان جزئیات خشونت‌آمیز پرهیز کنید. آن‌ها را تشویق کنید تا سوالات و احساسات خود را بیان کنند. همچنین می‌توانید درباره راه‌هایی برای کمک به دیگران و ابراز همدردی با آن‌ها صحبت کنید تا حس کنترل و امید در آن‌ها تقویت شود.

نوجوانان (۱۳ سال به بالا)

با نوجوانان می‌توانید گفتگوی عمیق‌تری داشته باشید. به آن‌ها اجازه دهید نظرات و نگرانی‌های خود را آزادانه بیان کنند. درباره منابع خبری معتبر و چگونگی تشخیص اطلاعات نادرست با آن‌ها صحبت کنید. این گفتگو فرصتی است تا تفکر انتقادی را در آن‌ها پرورش دهید.

نکات کاربردی؛ چگونه درباره اخبار ناگوار صحبت کنیم؟

• خودتان آماده باشید: قبل از صحبت با کودک، آرامش خود را حفظ کنید. اضطراب شما مستقیماً به کودک منتقل می‌شود.
• زمان مناسبی انتخاب کنید: زمانی که کودک آرام است و تمرکز دارد، گفتگو را آغاز کنید.
• به زبان بدن توجه کنید: اگر کودک خسته یا مضطرب شد، به او فشار نیاورید و گفتگو را به زمان دیگری موکول کنید.
• روال زندگی را حفظ کنید: ثبات در برنامه‌های روزمره مانند ساعت خواب و بازی، حس امنیت را به شدت تقویت می‌کند.
• دسترسی به رسانه‌ها را محدود کنید: اجازه ندهید کودک به طور مداوم در معرض تصاویر خشونت‌آمیز و اخبار نگران‌کننده قرار بگیرد.
• احساساتشان را بپذیرید: به کودک اجازه دهید گریه کند، عصبانی باشد یا سوال بپرسد. به او بگویید تمام این احساسات طبیعی هستند.
• به فعالیت‌های مثبت تشویق کنید: بازی، ورزش، هنر و وقت گذراندن با شما می‌تواند استرس را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

چگونه درباره حمله اخیر به ایران صحبت کنیم؟

در شرایط خاص کنونی، هنگام صحبت درباره تجاوز رژیم صهیونیستی، بر مفاهیمی چون وحدت ملی و امید تأکید کنید. به کودک خود بگویید که افراد زیادی در کشور و جهان برای برقراری صلح و آرامش تلاش می‌کنند. همچنین می‌توانید نقش حمایت از هم‌وطنان و کمک به یکدیگر در شرایط سخت را برای او پررنگ کنید تا احساس توانمندی و مفید بودن داشته باشد.

سوالات متداول

آیا بهتر است اخبار جنگ را از کودکان پنهان کنیم؟

خیر، کارشناسان معتقدند پنهان‌کاری می‌تواند منجر به شکل‌گیری ترس‌های بزرگتر در ذهن کودک شود. بهترین راه، ارائه اطلاعات صحیح، ساده و متناسب با سن کودک در یک فضای امن و حمایتی است.

مهم‌ترین نکته در صحبت با یک کودک مضطرب از اخبار چیست؟

مهم‌ترین نکته، پذیرش و تأیید احساسات اوست. به او بگویید که ترس و ناراحتی‌اش کاملاً طبیعی است و شما برای مراقبت از او آنجا هستید. این کار به کودک احساس امنیت و آرامش می‌دهد.

چگونه با یک کودک خردسال درباره جنگ صحبت کنیم؟

با زبانی بسیار ساده، بدون جزئیات ترسناک و با تمرکز بر این پیام که “ما در امان هستیم”. مثلاً: “آدم‌ها در یک جای دور با هم دعوا می‌کنند، اما ما اینجا پیش هم هستیم و جایمان امن است.”

اگر اضطراب کودک پس از گفتگو ادامه داشت چه کنیم؟

روال عادی زندگی را حفظ کنید، دسترسی او به رسانه‌ها را به شدت محدود کنید و زمان بیشتری را به بازی و فعالیت‌های آرامش‌بخش با او اختصاص دهید. اگر اضطراب شدید و مداوم بود، حتماً از یک روانشناس کودک کمک بگیرید.

نتیجه‌گیری

فراموش نکنید که صحبت با کودکان درباره جنگ و بحران، یک مسئولیت حساس است که به تعادل میان صداقت و حمایت روانی نیاز دارد. با ارائه اطلاعات متناسب با سن، پذیرش احساسات و حفظ فضای امید، می‌توانید به فرزندان خود کمک کنید تا این دوران سخت را با آسیب روانی کمتری پشت سر بگذارند. در صورتی که احساس می‌کنید اضطراب فرزندتان شدید است، می‌توانید از خدمات مشاوره تلفنی رایگان یا روانشناسان کودک کمک بگیرید.