پیام همسر ناصر تقوایی: «به یادش درخت بکاریم»
ناصر تقوایی فیلمساز و نویسنده ایرانی در هشتاد و چهار سالگی درگذشت.
مرضیه وفامهر، بازیگر و همسر ناصر تقوایی، در پیامی شاعرانه و تأثیرگذار، خبر درگذشت همسرش را اعلام کرد و از دوست‌داران او خواست تا یادش را به شیوه‌ای متفاوت گرامی بدارند:
«ناصر تقوایی، هنرمندی که دشواری آزاده زیستن را برگزید و به رهایی رسید.
پروازش را به خاطر بسپاریم.
او عاشق گیاهان بود، به یادش درخت بکاریم.
او عاشق نور بود، شمع خویش را بیافروزیم.
او عاشق جامه‌ی سپید بود، به یادش سپید بپوشیم.
او عاشق ادبیات بود، به یادش بخوانیم.
او عاشق سینما بود، به یادش تماشا کنیم.
یاد او را با نواختن و شنیدن موسیقی، و تماشای هنرها گرامی بداریم نه غیر از این.
راهش پررهرو»
مروری بر زندگی و کارنامه هنری ناصر تقوایی
ناصر تقوایی در سال ۱۳۲۰ در آبادان به دنیا آمد و همین خاستگاه جنوبی، بعدها به یکی از مؤلفه‌های اصلی سینمای او تبدیل شد. او کار خود را با ساخت فیلم‌های مستند آغاز کرد و خیلی زود به عنوان یکی از چهره‌های اصلی «موج نوی سینمای ایران» شناخته شد.
آثار برجسته و ماندگار
کارنامه فیلمسازی ناصر تقوایی اگرچه به تعداد، محدود است، اما هر یک از آثار او وزنه‌ای در تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود:
- «آرامش در حضور دیگران» (۱۳۴۹): اولین فیلم بلند او که به دلیل نگاه متفاوت و جسورانه‌اش، توقیف شد اما بعدها به عنوان یکی از آثار کلیدی موج نو شناخته شد.
- «دایی جان ناپلئون» (۱۳۵۵): یک شاهکار بی‌بدیل در تاریخ سریال‌سازی ایران که بر اساس رمان ایرج پزشکزاد ساخته شد و هنوز هم از محبوب‌ترین آثار تلویزیونی است.
- «ناخدا خورشید» (۱۳۶۵): اقتباسی آزاد و درخشان از رمان «داشتن و نداشتن» ارنست همینگوی که با انتقال داستان به فضای جنوب ایران، به یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران تبدیل شد و جایزه یوزپلنگ برنزی جشنواره فیلم لوکارنو را برای او به ارمغان آورد.
- «ای ایران» (۱۳۶۸): فیلمی با نگاهی طنزآمیز و انتقادی به مفهوم هویت ملی.
- «کاغذ بی‌خط» (۱۳۸۰): آخرین فیلم بلند او که روایتی از زندگی یک زوج نویسنده و چالش‌های خلاقیت بود.
سبک و میراث تقوایی: رئالیسم شاعرانه و وفاداری به ادبیات
سینمای ناصر تقوایی با چند ویژگی کلیدی شناخته می‌شود: وفاداری عمیق به ادبیات و اقتباس‌های درخشان، رئالیسم اجتماعی آمیخته با نگاهی شاعرانه، و تصویرگری بی‌نظیر از فرهنگ، اتمسفر و مردمان جنوب ایران. او استادی مسلم در پرداختن به جزئیات و خلق فضاهایی بود که تماشاگر را در خود غرق می‌کرد. سال‌های طولانی سکوت و عدم فیلمسازی او، همواره یکی از حسرت‌های بزرگ سینمای ایران باقی ماند.
سوالات متداول
۱. علت درگذشت ناصر تقوایی چه بود؟
در پیام منتشر شده توسط همسر ایشان، به علت دقیق درگذشت اشاره‌ای نشده است.
۲. ناصر تقوایی چند سال داشت؟
ایشان در هنگام درگذشت، هشتاد و چهار سال داشتند.
۳. مهم‌ترین آثار ناصر تقوایی کدامند؟
از مهم‌ترین آثار سینمایی او می‌توان به «ناخدا خورشید»، «آرامش در حضور دیگران» و «کاغذ بی‌خط» و در تلویزیون، شاهکار تکرارنشدنی «دایی جان ناپلئون» اشاره کرد.
۴. همسر ناصر تقوایی کیست؟
همسر ایشان، خانم مرضیه وفامهر، بازیگر و فیلمساز هستند.
نتیجه‌گیری: خاموشی یک سینماگر مؤلف
درگذشت ناصر تقوایی، خاموشی یکی از اصیل‌ترین و تأثیرگذارترین صداها در سینمای ایران است. او یک «سینماگر مؤلف» به معنای واقعی کلمه بود که نگاه منحصربه‌فردش به انسان، جامعه و جغرافیا، میراثی گران‌بها برای نسل‌های آینده به جای گذاشته است. سینمای ایران اگرچه سال‌ها از حضور او بر پرده نقره‌ای محروم بود، اما تأثیر عمیق آثارش تا همیشه باقی خواهد ماند.
