مستند خساک بهترین مستند جشنواره جهانی کن شد/ صدای انقراض خلیج فارس به گوش جهان رسید

صدای انقراض از بوشهر؛  مستند خساک چیست؟

مستند خساک با نگاهی عمیقا شاعرانه، اقلیمی و هشدار دهنده، به یکی از بحرانی ترین مسائل امروز ایران، یعنی مساله انقراض دریا و پایان تدریجی زیست بوم جنوب کشور می پردازد. این فیلم یک مرثیه تصویری برای خلیج فارس است.

محور اصلی روایت در مستند خساک، یک گونه دریایی خاص است. “خساک” در اصطلاح محلی مردم بوشهر به ماهی مرکب (Cuttlefish) گفته می شود. این گونه دریایی که در خلیج فارس در معرض خطر انقراض قرار دارد، در این فیلم به نمادی قدرتمند از مرگ دریا و خاموشی قریب الوقوع جهان زیر آب تبدیل شده است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر در این باره اظهار داشت: “ماهی مرکب صدای دریاست، صدای ماهی هایی که دیگر نیستند و این فیلم درباره فراموشی است؛ فراموشی دریا، ماهی ها و مردمانی که با آن زاده و با آن خاموش می شوند.” در واقع، مستند خساک تلاش می کند تا این صدای فراموش شده را به گوش مخاطب جهانی برساند.

یک جایزه معتبر اروپایی در کن فرانسه

اگرچه نام “کن” برای همگان یادآور جشنواره اصلی فیلم کن است، اما شهر کن فرانسه میزبان رویدادهای سینمایی معتبر دیگری نیز می باشد. جشنواره جهانی فیلم “یادآور آینده” (Future’s Remembered) که مستند خساک در آن درخشید، یکی از جشنواره های معتبر در اروپا محسوب می شود.

محمد حسین زندویان با اشاره به اهمیت این جشنواره افزود: “این رویداد با هدف شناسایی و حمایت از فیلم سازان نوگرا و دغدغه مند در حوزه های انسان گرایانه، زیست محیطی و هنری برگزار می شود.”

بنابراین، پیروزی مستند خساک در چنین جشنواره ای، اهمیتی دو چندان دارد؛ زیرا این فیلم دقیقا در حوزه تخصصی خود، یعنی سینمای زیست محیطی و دغدغه مند، توانسته است نظر هیئت داوران را جلب کند. این جایزه نشان می دهد که پیام هشدار دهنده مستند خساک به درستی درک شده است.

جواد غلام نژاد جبری؛ صدای نسل نو مستندسازان جنوب

جواد غلام نژاد جبری، کارگردان مستند خساک، از نسل تازه مستندسازان جنوب ایران است که با بهره گیری از زبان تصویری خاص خود و تلفیق هوشمندانه شعر با واقعیت، تلاش دارد تا رنج دریا و مردم ساحل نشین را به یک بیانیه جهانی تبدیل کند. او معتقد است “هر ماهی که می میرد، بخشی از انسان خاموش می شود و انقراض ماهی خساک پایان دریا است.”

سبکی شاعرانه برای روایتی تلخ

موفقیت مستند خساک در انتقال پیام خود، مدیون سبک روایی آن است. این فیلم کوتاه با ترکیبی هوشمندانه از تصاویر مستند و واقعی از بستر نابود شده دریا، و ایجاد فضایی شاعرانه و اندوهگین، نابودی آرام و تدریجی دریا را روایت می کند.

در این فیلم، مخاطب به وضوح می بیند که چگونه آب ها عقب نشینی می کنند، چگونه مرجان ها، که قلب تپنده حیات دریایی هستند، می میرند و چگونه صدای زنده دریا در میان انبوه زباله های پلاستیکی و سکوت مرگبار گم می شود. مستند خساک یک اثر تحقیقی صرف نیست، بلکه یک تجربه حسی عمیق برای درک فاجعه است.

سه گانه ای برای نجات خلیج فارس

دغدغه مندی جواد غلام نژاد جبری برای خلیج فارس، یک حرکت مقطعی نبوده است. این کارگردان در حال ساخت یک سه‌گانه (تریلوژی) درباره بحران های خلیج فارس است. مستند خساک بخش دوم این مجموعه است.

بخش اول این مجموعه پیش تر با نام “آخرین میداف” ساخته شده بود که آن فیلم نیز به بحران های زیست محیطی جنوب می پرداخت. سومین و آخرین بخش این مجموعه، فیلم بلندی با عنوان “پدر و مادر دریا” خواهد بود. این فیلم قرار است روایتی گسترده تر و جامع تر از وضعیت بحرانی دریاهای عمان، اقیانوس هند و خلیج فارس ارائه دهد. این سه‌گانه نشان دهنده تعهد عمیق این فیلم ساز به ثبت و هشدار درباره بحران آبی جنوب ایران است و مستند خساک نقطه عطفی در میانه این راه است.

اهمیتی فراتر از یک جایزه؛ ثبت نام ایران در سطح جهانی

درخشش مستند خساک در جشنواره “یادآور آینده” کن، یک دستاورد فردی نیست. این موفقیت، ثبت نام سینمای مستند ایران، و به ویژه سینمای برخاسته از اقلیم بوشهر، در یک رویداد معتبر بین المللی است. کسب این جایزه نشان می دهد که سینمای مستند ایران توانایی آن را دارد که با تکیه بر موضوعات بومی و بحران های داخلی، آثاری با استاندارد جهانی خلق کند که برای مخاطبان در سراسر دنیا قابل درک و تاثیرگذار باشد.

موفقیت مستند خساک می تواند راه را برای دیگر مستندسازان جوان ایرانی، به ویژه در مناطق کمتر دیده شده مانند استان های جنوبی، باز کند تا با اعتماد به نفس بیشتری به روایت داستان های منطقه خود بپردازند و بدانند که دغدغه های آن ها می تواند شنوندگان جهانی داشته باشد. این جایزه، تاییدیه ای بر زبان هنری خاص کارگردان مستند خساک است.

سوالات متداول

مستند خساک چه جایزه ای دریافت کرد؟

مستند خساک به کارگردانی جواد غلام نژاد جبری، موفق به کسب عنوان بهترین مستند کوتاه از جشنواره جهانی “یادآور آینده” (Future’s Remembered) در شهر کن فرانسه شد.

موضوع مستند خساک چیست؟

این مستند با نگاهی شاعرانه و هشدار دهنده، به مساله انقراض زیست بوم دریای جنوب ایران و خلیج فارس می پردازد. “خساک” که نام محلی ماهی مرکب است، در این فیلم به نمادی از مرگ دریا تبدیل شده است.

کارگردان مستند خساک کیست؟

کارگردان این فیلم جواد غلام نژاد جبری، از مستندسازان نسل جدید اهل بوشهر است که در حال ساخت سه‌گانه ای درباره بحران های خلیج فارس می باشد.

آیا این فیلم در جشنواره اصلی کن برنده شده است؟

خیر، این فیلم در “جشنواره جهانی فیلم یادآور آینده” که یکی از جشنواره های معتبر اروپایی با تمرکز بر آثار زیست محیطی و انسان گرایانه است و در شهر کن فرانسه برگزار می شود، برنده جایزه شده است.

نتیجه گیری

پیروزی مستند خساک در جشنواره معتبر “یادآور آینده” کن فرانسه، بیش از هر چیز، یک فریاد پیروزمندانه برای جلب توجه جهانی به انقراض خاموش خلیج فارس است. جواد غلام نژاد جبری با استفاده از نماد “خساک” (ماهی مرکب) و با زبانی شاعرانه، موفق شده است رنج دریا و ساحل نشینان جنوب را به تصویر بکشد. این جایزه، موفقیتی بزرگ برای سینمای مستند دغدغه مند ایران و آغازی برای توجه بیشتر به نسل جدید فیلم سازان اقلیمی کشور است. برای پیگیری اخبار فرهنگی و هنری می توانید به پرداد خبر مراجعه کنید.