مرگ و میر بیشتر مردان؛ این مطالعه به رهبری آنجلا چانگ از دانشگاه جنوبی دانمارک نشان می‌دهد مردان و زنان با چالش‌های سلامت متفاوتی روبرو هستند که ناشی از ترکیبی از عوامل بیولوژیکی و اجتماعی-فرهنگی است و منجر به تفاوت در میزان ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌هایی چون فشار خون بالا، دیابت و HIV/AIDS می‌شود.
روش‌شناسی مطالعه و تمرکز بر سه بیماری شایع
محققان داده‌های سلامت جهانی مربوط به افراد در سنین و جنسیت‌های مختلف را جمع‌آوری کرده و بر سه بیماری شایع تمرکز کردند: فشار خون بالا، دیابت و HIV/AIDS. هدف آن‌ها مقایسه میزان بروز، تشخیص، درمان و مرگ‌ومیر بین دو جنس و در نهایت برجسته کردن نابرابری‌ها به منظور یافتن راهکارهایی برای کاهش آن‌ها بود. نتایج، تفاوت‌های قابل توجهی را در هر مرحله از “مسیر سلامت” (از مواجهه با خطر تا مرگ) آشکار کرد.
مرگ و میر بیشتر مردان: فشار خون بالا
- عوامل خطر: میزان سیگار کشیدن مردان در ۱۷۶ کشور از ۲۰۴ کشور مورد مطالعه به طور معناداری بالاتر بود. در مقابل، نرخ چاقی در زنان در ۱۳۰ کشور (از جمله آمریکا، انگلیس و اکثر کشورهای حوزه خلیج فارس) بیشتر بود.
- مرگ‌ومیر: احتمال مرگ مردان بر اثر عوارض فشار خون بالا در ۱۰۷ کشور (به ویژه کشورهای با درآمد بالا و متوسط مانند چین و برزیل) بیشتر از زنان بود.
مرگ و میر بیشتر مردان: دیابت
- شیوع: شیوع دیابت در میان مردان در ۶۱ کشور (مانند مکزیک و پاکستان) بالاتر بود، در حالی که شیوع بالاتر در زنان تنها در ۱۰ کشور (عمدتاً در خاورمیانه و شمال آفریقا) مشاهده شد.
- مرگ‌ومیر: اختلاف در مرگ‌ومیر حتی بیشتر بود؛ مرگ‌ومیر مردان در ۱۰۰ کشور (مانند هند و مصر) از زنان پیشی گرفت، در حالی که تنها در ۹ کشور (مانند بنگلادش) مرگ‌ومیر زنان بیشتر بود.
مرگ و میر بیشتر مردان: اچ‌آی‌وی/ایدز
- مواجهه با خطر: الگوهای متفاوتی مشاهده شد. مصرف مواد مخدر تزریقی در مردان در ۱۳۹ کشور (از جمله ایران و افغانستان) بیشتر بود. اما رفتار جنسی ناامن در زنان در ۱۱۳ کشور (بسیاری در آفریقا) شیوع بیشتری داشت.
- مرگ‌ومیر: میزان مرگ‌ومیر ناشی از HIV/AIDS در مردان در ۱۳۱ کشور (مانند آفریقای جنوبی و کنیا) بیشتر بود، در حالی که تنها در ۲۵ کشور (مانند موزامبیک) مرگ‌ومیر زنان بالاتر گزارش شد.
تحلیل نابرابری‌ها و نیاز به رویکردهای متفاوت
این یافته‌ها نشان‌دهنده تفاوت‌های اساسی در الگوهای رفتاری مرتبط با سلامت و میزان مواجهه با عوامل خطر بین مردان و زنان است. این نابرابری‌ها نیازمند طراحی و اجرای رویکردهای پیشگیرانه و درمانی است که به صورت اختصاصی برای هر جنسیت و با در نظر گرفتن عوامل زمینه‌ای فرهنگی و اجتماعی آن‌ها تدوین شده باشد.
سوالات متداول مرگ و میر بیشتر مردان
چرا طبق این مطالعه، مرگ و میر مردان در اثر بیماری‌هایی چون فشار خون و دیابت بیشتر است؟
مطالعه نشان می‌دهد مردان در بسیاری از کشورها بیشتر در معرض عوامل خطری مانند سیگار کشیدن (برای فشار خون) قرار دارند و شیوع دیابت نیز در مردان در تعداد بیشتری از کشورها بالاتر است. این عوامل، در کنار تفاوت‌های احتمالی دیگر در رفتار سلامت و دسترسی به درمان، می‌تواند به مرگ‌ومیر بیشتر مردان منجر شود.
تفاوت‌های جنسیتی اصلی در مواجهه با خطر HIV/AIDS چه بود؟
بر اساس این مطالعه، در بسیاری از کشورها مردان بیشتر در معرض خطر از طریق مصرف مواد مخدر تزریقی بودند، در حالی که در تعداد زیادی از کشورها (به ویژه آفریقایی) زنان بیشتر در معرض خطر از طریق رفتارهای جنسی ناامن قرار داشتند.
توصیه اصلی این مطالعه برای کاهش نابرابری‌های سلامت چیست؟
توصیه اصلی، تدوین استراتژی‌های بهداشتی متناسب با جنسیت است که شامل تشویق مردان به استفاده از خدمات پیشگیرانه، تحلیل دقیق داده‌های سلامت بر اساس جنسیت برای درک بهتر نابرابری‌ها، و ایجاد پایگاه‌های داده جامع‌تر برای هدایت سیاست‌گذاری‌های عادلانه می‌شود.
نتیجه‌گیری: این مطالعه گسترده بر لزوم توجه به تفاوت‌های جنسیتی در تمام مراحل مسیر سلامت تأکید دارد. برای کاهش نابرابری‌های سلامت جنسیتی و بهبود وضعیت سلامت عمومی، نیاز به استراتژی‌هایی است که مردان را به مشارکت بیشتر در خدمات پیشگیرانه تشویق کند و سیاست‌های بهداشتی نیز بر اساس تحلیل دقیق داده‌های تفکیک‌شده بر اساس جنسیت و پایگاه‌های اطلاعاتی جامع‌تر تدوین شوند.
