شبکه ملی اطلاعات به‌ویژه برای کاهش هزینه‌ها و مدیریت بهینه منابع اینترنتی در کشور طراحی شده است. یکی از اهداف اصلی این پروژه، تسهیل دسترسی به اینترنت با هزینه‌های پایین‌تر و با سرعت بالاتر برای همه کاربران، از جمله مردم، کسب‌وکارها و دستگاه‌های اجرایی است. علاوه بر این، این شبکه امکان نگهداری و تبادل امن اطلاعات داخلی را فراهم کرده و می‌تواند به توسعه خدمات الکترونیکی در کشور کمک کند. اما مزایای این پروژه به اینجا ختم نمی‌شود و در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای آن اشاره خواهیم کرد.
مزایای اقتصادی شبکه ملی اطلاعات
یکی از بارزترین مزایای شبکه ملی اطلاعات، کاهش هزینه‌ها در استفاده از اینترنت داخلی است. علی حکیمی جوادی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، در این‌باره توضیح داد: «بهای تمام‌شده برای پهنای باند داخلی نسبت به پهنای باند خارجی متفاوت و به صرفه‌تر است. این کاهش هزینه می‌تواند باعث شود که مردم و کسب‌وکارها به خدمات اینترنتی با کیفیت بالاتر و هزینه کمتر دسترسی داشته باشند.»
علاوه بر این، استفاده از پهنای باند داخلی باعث کاهش وابستگی به کشورهای خارجی می‌شود و در زمان‌هایی که ممکن است در فیبرهای خارجی اختلالاتی ایجاد شود، این شبکه می‌تواند به عنوان یک پشتیبان قابل اعتماد عمل کند. حکیمی جوادی در این زمینه افزود: «در دوران‌هایی که فیبرهای خارجی دچار اختلال یا قطعی می‌شوند، وابستگی به شبکه‌های داخلی می‌تواند به کاهش مشکلات ناشی از این وقفه‌ها کمک کند.»
کاهش وابستگی به شبکه‌های خارجی و بهبود امنیت سایبری
یکی دیگر از مزایای کلیدی شبکه ملی اطلاعات این است که به کشور امکان می‌دهد به‌طور مستقل به مدیریت داده‌ها و اطلاعات بپردازد. این استقلال از نظر امنیتی اهمیت زیادی دارد، زیرا کشور می‌تواند داده‌های خود را در داخل مرزهای خود ذخیره و پردازش کند. علی حکیمی جوادی در این‌باره اشاره کرد که «با وجود اینکه کشور ما همواره به دلیل مسائل امنیتی تحت تهدید قرار دارد، شبکه ملی اطلاعات می‌تواند این تهدیدات را کنترل کرده و امنیت سایبری کشور را بهبود بخشد.»
در واقع، این شبکه با کاهش وابستگی به شبکه‌های خارجی، باعث می‌شود که در مواقع بحرانی، اطلاعات کشور از آسیب‌های احتمالی مانند حملات سایبری یا مشکلات مربوط به قطعی شبکه‌های بین‌المللی محافظت شود. حکیمی جوادی در ادامه توضیح داد: «با این روش، در مواقعی که اختلالات جهانی یا تهدیدات امنیتی ممکن است بر شبکه‌های خارجی تاثیر بگذارد، شبکه داخلی می‌تواند به عنوان یک زیرساخت پایدار و امن عمل کند.»
پهنای باند داخلی و هزینه‌های کمتر برای کسب‌وکارها
یکی از چالش‌هایی که در استفاده از اینترنت بین‌المللی وجود دارد، هزینه‌های بالای استفاده از پهنای باند خارجی است. در شبکه ملی اطلاعات، این هزینه‌ها به شدت کاهش یافته و باعث می‌شود که کسب‌وکارها و مردم بتوانند با هزینه کمتری از خدمات اینترنت استفاده کنند. به گفته حکیمی جوادی: «در صورتی که ما بتوانیم از پهنای باند داخلی استفاده کنیم، می‌توانیم هزینه‌های اینترنت را به‌طور چشمگیری کاهش دهیم و از این طریق به کاربران این امکان را بدهیم که با سرعت و کیفیت بالا به خدمات آنلاین دسترسی داشته باشند.»
این ویژگی به‌ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط که نیاز به اینترنت با کیفیت و هزینه مقرون به صرفه دارند، اهمیت زیادی دارد. با توجه به اینکه هزینه‌های اینترنت بین‌المللی معمولاً به ارز محاسبه می‌شود، استفاده از پهنای باند داخلی می‌تواند منجر به کاهش قابل توجه هزینه‌های عملیاتی برای بسیاری از شرکت‌ها شود. این کاهش هزینه‌ها به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که خدمات خود را با قیمت‌های مناسب‌تر و به‌صورت رقابتی‌تر به مشتریان ارائه دهند.
مراکز داده داخلی و استقلال در مدیریت اطلاعات
از دیگر مزایای شبکه ملی اطلاعات می‌توان به توسعه و گسترش مراکز داده داخلی اشاره کرد. این مراکز داده به کشور این امکان را می‌دهند که تمامی اطلاعات و داده‌های خود را در داخل مرزهای خود ذخیره و پردازش کند. به گفته رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور: «وجود مراکز داده داخلی موجب می‌شود که اطلاعات کشور تحت کنترل داخلی قرار گیرد و نیازی به ارسال اطلاعات به خارج از کشور نباشد. این مسئله به معنای افزایش امنیت اطلاعات و کاهش ریسک‌های امنیتی است.»
علاوه بر این، مراکز داده داخلی باعث کاهش نیاز به هاستینگ و میزبانی وب در کشورهای دیگر می‌شود. با این روش، بسیاری از کسب‌وکارها و دستگاه‌های دولتی می‌توانند از خدمات داخلی استفاده کنند که باعث کاهش هزینه‌ها و بهبود سرعت پردازش اطلاعات می‌شود. این تغییر در سیستم مدیریت اطلاعات به‌ویژه در بخش‌های حساس مانند بانکداری، دولت الکترونیک و خدمات عمومی می‌تواند تأثیر بسزایی در ارتقاء امنیت و کارایی سیستم‌های اطلاعاتی کشور داشته باشد.
شبکه ملی اطلاعات و دسترسی برابر به اینترنت
رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور همچنین تاکید کرد که شبکه ملی اطلاعات هیچ محدودیتی در نحوه استفاده و دسترسی به اینترنت ایجاد نمی‌کند. او افزود: «اگر محدودیتی وجود داشته باشد، این محدودیت به لحاظ قیمتی است. به این معنا که استفاده از اینترنت بین‌المللی می‌تواند هزینه‌های بیشتری داشته باشد، اما استفاده از پهنای باند داخلی با هزینه کمتری صورت می‌گیرد.»
این ویژگی به‌ویژه برای کسانی که در مناطق دورافتاده و کم‌برخوردار زندگی می‌کنند، بسیار مهم است. از آنجایی که دسترسی به اینترنت با کیفیت یکی از حقوق اساسی هر فرد در دنیای دیجیتال امروز است، شبکه ملی اطلاعات می‌تواند به کاهش شکاف دیجیتال و ایجاد دسترسی برابر به خدمات اینترنتی برای تمامی اقشار جامعه کمک کند.
چالش‌ها و آینده شبکه ملی اطلاعات
اگرچه مزایای شبکه ملی اطلاعات چشمگیر است، اما این پروژه بزرگ با چالش‌هایی نیز روبروست. یکی از چالش‌های اصلی، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان برای توسعه و نگهداری زیرساخت‌های شبکه است. همچنین، هماهنگی میان بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی برای پیاده‌سازی این پروژه و استفاده بهینه از منابع نیز یک موضوع مهم است. با این حال، با توجه به روند رو به رشد استفاده از اینترنت و فناوری‌های نوین، پیش‌بینی می‌شود که شبکه ملی اطلاعات به عنوان یکی از ارکان اصلی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات کشور در آینده ایفای نقش کند.
