سنجش سلامت کلاس اول چیست؟
اهمیت سنجش سلامت کلاس اول
اهمیت این طرح در ابعاد گوناگون قابل تبیین است:
- تشخیص زودهنگام و مداخله به‌هنگام: بسیاری از مشکلات مانند ضعف بینایی، کم‌شنوایی، اختلالات رشدی، مشکلات گفتاری یا برخی نشانه‌های اختلالات یادگیری و رفتاری، اگر در سنین پایین تشخیص داده شوند، با اثربخشی بسیار بیشتری قابل درمان، کنترل یا مدیریت هستند.
- ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی: با شناسایی نیازهای فردی هر کودک، می‌توان خدمات آموزشی و حمایتی متناسب با او را فراهم کرد. این امر به تحقق عدالت آموزشی و ایجاد فرصت برابر برای همه کودکان، صرف‌نظر از توانایی‌ها و نیازهایشان، کمک می‌کند.
- کاهش مشکلات تحصیلی و رفتاری: کودکانی که با مشکلات پنهان (مانند اختلال یادگیری خفیف یا مشکلات توجه) وارد مدرسه می‌شوند، ممکن است در فرآیند یادگیری دچار مشکل شده و با افت تحصیلی، کاهش اعتماد به نفس یا مشکلات رفتاری مواجه شوند. سنجش سلامت کلاس اول به پیشگیری از این موارد کمک می‌کند.
- کمک به برنامه‌ریزی آموزشی کلان و منطقه‌ای: داده‌های حاصل از سنجش سلامت کلاس اول ، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار برنامه‌ریزان نظام آموزشی قرار می‌دهد تا بتوانند برنامه‌های آموزشی، منابع و خدمات حمایتی را به شکل مؤثرتری تخصیص دهند.
- افزایش آگاهی والدین: والدین از طریق سنجش سلامت کلاس اول، شناخت دقیق‌تری نسبت به وضعیت سلامت جسمانی، توانایی‌های شناختی و آمادگی تحصیلی فرزند خود کسب می‌کنند و می‌توانند نقش فعال‌تر و آگاهانه‌تری در حمایت از فرآیند رشد و یادگیری او ایفا نمایند.
- جای‌دهی مناسب آموزشی: سنجش سلامت کلاس اول به تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا کودک برای تحصیل در مدارس عادی آمادگی دارد یا نیاز به خدمات مدارس استثنایی یا برنامه‌های آموزشی ویژه دارد، کمک می‌کند.
اهداف اصلی طرح سنجش سلامت کلاس اول
برنامه سنجش سلامت کلاس اول اهداف مشخص و مهمی را دنبال می‌کند که کلیدی‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- ارزیابی جامع وضعیت سلامت جسمانی نوآموزان، شامل بینایی‌سنجی، شنوایی‌سنجی، بررسی وضعیت تغذیه (قد و وزن)، سلامت دهان و دندان، و معاینات عمومی پزشکی.
- ارزیابی اولیه آمادگی تحصیلی و مهارت‌های شناختی پایه نوآموزان، از جمله توجه، حافظه، مهارت‌های زبانی و درک مفاهیم اولیه.
- شناسایی نوآموزان با نیازهای ویژه آموزشی (مانند دانش‌آموزان دیرآموز، دارای اختلالات یادگیری، یا استعدادهای درخشان) و ارجاع آن‌ها به مراکز تخصصی برای ارزیابی دقیق‌تر و دریافت خدمات حمایتی.
- غربالگری اولیه نوآموزان از نظر مشکلات رفتاری، هیجانی و ارتباطی (مانند علائم بیش‌فعالی/نقص توجه، اضطراب، یا نشانه‌های اختلال طیف اوتیسم).
- ارائه مشاوره‌ها و توصیه‌های لازم به والدین و مدارس برای پیگیری وضعیت سلامت و تحصیلی نوآموزان.
- ایجاد پایگاه داده جامع از وضعیت سلامت و آمادگی تحصیلی نوآموزان کشور برای استفاده در برنامه‌ریزی‌های ملی و پژوهش‌های آموزشی و بهداشتی.
- پیشگیری از بروز یا تشدید بیماری‌ها و اختلالات از طریق تشخیص و مداخله زودهنگام.
مراحل و فرآیند اجرایی سنجش سلامت کلاس اول
فرآیند سنجش سلامت معمولاً شامل مراحل زیر است که ممکن است جزئیات آن هر سال توسط وزارت آموزش و پرورش اعلام شود:
- اطلاع‌رسانی و پیش‌ثبت‌نام: والدین یا سرپرستان قانونی نوآموز باید در بازه زمانی اعلام‌شده، از طریق سامانه الکترونیکی معرفی‌شده توسط وزارت آموزش و پرورش (در سال‌های اخیر عمدتاً سامانه جامع مدیریت یکپارچه خدمات و منابع آموزش و پرورش به آدرس my.medu.ir یا سامانه سازمان آموزش و پرورش استثنایی my.csdeo.ir) اقدام به پیش‌ثبت‌نام و دریافت نوبت برای مراجعه به یکی از پایگاه‌های سنجش تعیین‌شده، نمایند.
- مراجعه به پایگاه سنجش: در تاریخ و ساعت مقرر، نوآموز به همراه یکی از والدین (یا سرپرست قانونی) و با در دست داشتن مدارک لازم، به پایگاه سنجش مراجعه می‌کند.
- ارزیابی‌های اولیه در پایگاه: در پایگاه سنجش، مجموعه‌ای از ارزیابی‌ها توسط کارشناسان مختلف (پزشک، اپتومتریست، ادیولوژیست یا کارشناسان آموزش‌دیده، روانشناس یا آزماینده تحصیلی) انجام می‌شود. این ارزیابی‌ها عموماً شامل موارد زیر است:
- معاینات پزشکی و بهداشتی: بررسی قد، وزن، محاسبه شاخص توده بدنی (BMI)، معاینات عمومی سلامت، بررسی وضعیت پوست و مو، و معاینات اولیه دهان و دندان. همچنین، کارت واکسیناسیون کودک بررسی می‌شود تا از تکمیل بودن آن اطمینان حاصل شود.
- ارزیابی بینایی (بینایی‌سنجی): توسط اپتومتریست یا کارشناس آموزش‌دیده با استفاده از چارت‌های استاندارد بینایی.
- ارزیابی شنوایی (شنوایی‌سنجی): توسط ادیولوژیست یا کارشناس آموزش‌دیده با استفاده از دستگاه‌های ادیومتری (در صورت وجود) یا روش‌های غربالگری اولیه.
- ارزیابی آمادگی تحصیلی: این بخش توسط روانشناس یا آزماینده تحصیلی انجام می‌شود و هدف آن سنجش مهارت‌های شناختی اولیه، توجه و تمرکز، حافظه دیداری و شنیداری، مهارت‌های زبانی (درک و بیان)، و مفاهیم پایه ریاضی و فضایی است. این ارزیابی معمولاً از طریق آزمون‌های استاندارد شده غربالگری (مانند آزمون S-DAT یا نسخه‌های مشابه بومی‌سازی شده) و مصاحبه با کودک انجام می‌گیرد.
- ارجاع به مرحله تخصصی (در صورت نیاز): چنانچه در هر یک از مراحل ارزیابی اولیه، مورد مشکوک یا نیازمند بررسی دقیق‌تر تشخیص داده شود (مثلاً ضعف شدید بینایی، مشکل شنوایی، تأخیر قابل توجه در رشد شناختی، یا علائم اختلالات رفتاری)، نوآموز برای ارزیابی‌های تکمیلی و تخصصی به مراکز جامع سنجش، آموزش، توانبخشی و مداخله به‌هنگام رشدی-تربیتی، کلینیک‌های تخصصی (مانند چشم‌پزشکی، گوش و حلق و بینی، روانپزشکی کودک) یا سایر متخصصان مربوطه ارجاع داده می‌شود.
- ثبت نتایج و صدور گواهی: نتایج کلیه ارزیابی‌ها (اولیه و در صورت ارجاع، تخصصی) در پرونده الکترونیکی سلامت نوآموز در سامانه مربوطه ثبت می‌شود. در نهایت، در صورت عدم وجود مشکل خاص یا پس از تکمیل بررسی‌های تخصصی و ارائه توصیه‌های لازم، گواهی سلامت و آمادگی تحصیلی برای نوآموز صادر می‌شود. این گواهی برای ثبت‌نام قطعی در پایه اول دبستان الزامی است.
چه مواردی در سنجش سلامت کلاس اول ارزیابی می‌شوند؟
همانطور که پیشتر اشاره شد، سنجش سلامت یک ارزیابی چندجانبه است. مهم‌ترین حوزه‌ها و مواردی که در این طرح مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند عبارتند از:
| حوزه ارزیابی | موارد اصلی بررسی | توضیحات و اهداف |
|---|---|---|
| سلامت عمومی و جسمانی | بینایی (تیزبینی، دید رنگ، انحراف چشم)، شنوایی، قد و وزن (بررسی نمودارهای رشد)، محاسبه شاخص توده بدنی (BMI)، سلامت دهان و دندان، وضعیت پوست و مو، معاینات عمومی پزشکی (قلب، ریه و …)، بررسی سوابق بیماری‌های خاص و وضعیت واکسیناسیون. | هدف اصلی، اطمینان از سلامت عمومی کودک و شناسایی هرگونه مشکل جسمی است که می‌تواند بر فرآیند یادگیری یا سلامت کلی او تأثیرگذار باشد و نیاز به پیگیری پزشکی دارد. |
| آمادگی تحصیلی (شناختی و ذهنی) | مهارت‌های توجه و تمرکز، حافظه فعال (دیداری و شنیداری)، مهارت‌های زبانی (درک کلام، بیان واژگان، ساختار جمله)، مفاهیم اولیه ریاضی (شمارش، تشخیص مقادیر، اشکال هندسی)، مهارت‌های دیداری-فضایی و دیداری-حرکتی، توانایی حل مسئله ساده، دانش عمومی متناسب با سن. | این بخش به منظور ارزیابی سطح آمادگی شناختی کودک برای ورود به محیط آموزشی رسمی و یادگیری مفاهیم درسی پایه انجام می‌شود. معمولاً از طریق آزمون‌های غربالگری استاندارد شده و مشاهده رفتار کودک صورت می‌گیرد. |
| غربالگری اولیه اختلالات رفتاری و هیجانی | بررسی علائم احتمالی و اولیه اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD)، اختلالات اضطرابی، مشکلات خلقی، مشکلات ارتباطی و اجتماعی (از جمله نشانه‌های اولیه اختلال طیف اوتیسم)، و سایر مشکلات رفتاری قابل مشاهده. | این بخش معمولاً از طریق مشاهده رفتار کودک در حین انجام آزمون‌ها، مصاحبه با والدین و گاهی تکمیل پرسشنامه‌های غربالگری توسط والدین یا مربیان پیش‌دبستانی (در صورت وجود) انجام می‌شود. هدف، شناسایی موارد نیازمند ارجاع به متخصصان سلامت روان کودک است. |
| مهارت‌های حرکتی | بررسی اجمالی مهارت‌های حرکتی درشت (مانند راه رفتن، تعادل، پریدن) و مهارت‌های حرکتی ظریف (مانند نحوه گرفتن مداد، توانایی ترسیم خطوط ساده، استفاده از قیچی در صورت لزوم). | این مهارت‌ها برای انجام تکالیف مدرسه، فعالیت‌های ورزشی و استقلال در فعالیت‌های روزمره ضروری هستند. |
مدارک لازم برای سنجش سلامت کلاس اول
مدارکی که معمولاً برای انجام سنجش سلامت نوآموزان در پایگاه سنجش مورد نیاز است، عبارتند از (ممکن است تغییرات جزئی سالانه وجود داشته باشد):
- اصل شناسنامه نوآموز و کپی خوانا از صفحه اول آن.
- اصل شناسنامه یکی از والدین (پدر یا مادر یا سرپرست قانونی) و کپی آن.
- کارت واکسیناسیون تکمیل شده نوآموز (کارت رشد و سلامت کودک).
- یک قطعه عکس پرسنلی جدید از نوآموز (معمولاً با ابعاد 3×4).
- کد رهگیری ثبت‌نام اینترنتی در سامانه سنجش (در صورت دریافت از سامانه).
- رسید پرداخت هزینه مصوب طرح سنجش (در صورتی که پرداخت آنلاین انجام شده باشد، یا آمادگی برای پرداخت از طریق دستگاه کارتخوان در پایگاه).
- در صورت وجود، هرگونه مدارک پزشکی مرتبط با بیماری‌های خاص یا شرایط ویژه کودک.
زمان‌بندی انجام سنجش سلامت کلاس اول
زمان‌بندی دقیق اجرای طرح سنجش سلامت هر ساله توسط وزارت آموزش و پرورش و سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اعلام رسمی می‌شود. با این حال، یک چارچوب زمانی کلی وجود دارد:
- شروع ثبت‌نام و نوبت‌دهی: معمولاً فرآیند ثبت‌نام الکترونیکی و نوبت‌دهی برای سنجش از اواخر فصل بهار (مثلاً اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد ماه) آغاز می‌شود.
- دوره اصلی اجرای سنجش: عمده فعالیت پایگاه‌های سنجش و مراجعه نوآموزان در طول فصل تابستان (ماه‌های تیر، مرداد و شهریور) انجام می‌پذیرد.
- مهلت نهایی و سنجش جاماندگان: معمولاً تا پیش از شروع رسمی سال تحصیلی جدید (اوایل مهر ماه) ادامه دارد. در برخی موارد، ممکن است برای نوآموزانی که به دلایل موجه از شرکت در سنجش در بازه زمانی اصلی جامانده‌اند، مهلت‌های محدودی در نظر گرفته شود که باید از طریق ادارات آموزش و پرورش پیگیری شود.
برای سال تحصیلی 1405-1404 (نوآموزانی که در مهر ماه 1404 وارد کلاس اول می‌شوند)، پیش‌بینی می‌شود که فرآیند ثبت‌نام و اجرای سنجش، مشابه سال‌های گذشته، از خرداد ماه 1404 آغاز گردد. والدین گرامی باید به اطلاعیه‌های رسمی که از طریق رسانه‌های عمومی، مدارس، و وب‌سایت‌های رسمی وزارت آموزش و پرورش (medu.gov.ir) و سازمان آموزش و پرورش استثنایی (csdeo.ir) و سامانه my.medu.ir منتشر می‌شود، توجه دقیق داشته باشند.
به‌روزرسانی (بر اساس اطلاعات تا اردیبهشت 1404 / می 2025):تاکنون (اردیبهشت 1404)، اطلاعیه رسمی و دقیق مربوط به زمان‌بندی و جزئیات کامل ثبت‌نام سنجش سلامت برای سال تحصیلی 1405-1404 منتشر نشده است. معمولاً این اطلاعیه‌ها از اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد ماه توسط وزارت آموزش و پرورش اعلام می‌گردد. والدین محترم باید پیگیر اخبار از طریق سامانه my.medu.ir و رسانه‌های رسمی باشند.
به عنوان مرجع، برای سال تحصیلی 1404-1403، ثبت‌نام سنجش از طریق سامانه my.medu.ir انجام شد و هزینه آن 60 هزار تومان تعیین گردیده بود. پیش‌بینی می‌شود فرآیند مشابهی برای سال آینده نیز در نظر گرفته شود، البته با احتمال تغییر در مبلغ هزینه و جزئیات اجرایی.
هزینه سنجش سلامت کلاس اول
هزینه شرکت در طرح سنجش سلامت هر ساله توسط وزارت آموزش و پرورش و با هماهنگی مراجع ذی‌صلاح تعیین و به طور رسمی اعلام می‌شود. این هزینه معمولاً برای پوشش بخشی از هزینه‌های اجرایی طرح، شامل دستمزد کارشناسان، تهیه مواد مصرفی آزمون‌ها، و نگهداری تجهیزات و پایگاه‌ها دریافت می‌گردد.
به عنوان مثال، برای سنجش سلامت سال تحصیلی 1404-1403 (که در تابستان 1403 انجام شد)، هزینه مصوب مبلغ 60,000 تومان (شصت هزار تومان) برای هر نوآموز بود. پیش‌بینی می‌شود برای سنجش سال تحصیلی 1405-1404 (که در تابستان 1404 انجام خواهد شد)، این مبلغ با توجه به نرخ تورم و سایر عوامل، ممکن است افزایش جزئی داشته باشد. مبلغ دقیق پس از اعلام رسمی توسط وزارت آموزش و پرورش مشخص خواهد شد.
پرداخت هزینه معمولاً به صورت الکترونیکی از طریق درگاه پرداخت اینترنتی در سامانه ثبت‌نام سنجش (my.medu.ir) یا در برخی موارد از طریق دستگاه کارتخوان (POS) در محل پایگاه‌های سنجش انجام می‌شود.
لازم به ذکر است که برای خانواده‌های تحت پوشش نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور، معمولاً تخفیفات ویژه‌ای یا معافیت کامل از پرداخت هزینه در نظر گرفته می‌شود که جزئیات و نحوه برخورداری از آن نیز هر سال توسط سازمان آموزش و پرورش استثنایی اعلام می‌گردد.
سوالات متداول (FAQ) در مورد سنجش سلامت کلاس اول
1. آیا انجام سنجش سلامت برای ثبت‌نام در کلاس اول الزامی است؟
بله، بر اساس قوانین و مقررات وزارت آموزش و پرورش، ارائه گواهی قبولی در طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی برای ثبت‌نام قطعی نوآموزان در پایه اول دبستان تمامی مدارس کشور (اعم از دولتی، غیردولتی، شاهد، هیئت امنایی و …) الزامی و ضروری است.
2. سنجش سلامت کلاس اول در چه مکان‌هایی انجام می‌شود؟
سنجش در “پایگاه‌های سنجش سلامت” که توسط ادارات آموزش و پرورش مناطق و نواحی مختلف کشور تعیین و تجهیز می‌شوند، انجام می‌گیرد. آدرس دقیق پایگاه سنجش مربوط به هر نوآموز، معمولاً در زمان نوبت‌گیری از طریق سامانه الکترونیکی (my.medu.ir) به والدین اعلام می‌گردد.
3. بهترین سن برای شرکت در سنجش سلامت کلاس اول چه زمانی است؟
نوآموزانی که طبق مقررات آموزش و پرورش، به سن ورود به پایه اول دبستان رسیده‌اند (معمولاً 6 سال تمام تا اول مهرماه همان سال تحصیلی) باید در این طرح شرکت کنند. این سنجش مختص نوآموزان بدو ورود به دبستان است و با سنجش‌های دوره‌ای سلامت در سنین دیگر یا سنجش‌های پیش‌دبستانی (که ممکن است در برخی مناطق انجام شود) متفاوت است.
4. اگر فرزند من در یکی از موارد ارزیابی (مثلاً بینایی یا شنوایی) مشکوک به مشکل تشخیص داده شود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
در صورتی که در ارزیابی اولیه در پایگاه سنجش، مورد مشکوک یا نیازمند بررسی دقیق‌تر مشاهده شود، نوآموز به مراکز تخصصی‌تر (مانند متخصص چشم‌پزشکی، شنوایی‌شناسی، روانپزشک کودک، کاردرمانگر، گفتاردرمانگر یا مراکز جامع سنجش و توانبخشی) ارجاع داده می‌شود. هدف از این ارجاع، تشخیص قطعی، تعیین شدت مشکل و ارائه خدمات حمایتی، درمانی یا توانبخشی لازم است. این ارجاع به معنای عدم توانایی کودک برای تحصیل نیست، بلکه گامی در جهت کمک به او برای داشتن شرایط آموزشی بهتر و رفع موانع یادگیری است.
5. آیا سوالات بخش آمادگی تحصیلی سخت هستند؟ آیا کودک نیاز به آمادگی قبلی یا شرکت در کلاس خاصی دارد؟
سوالات و آزمون‌های بخش آمادگی تحصیلی متناسب با سطح رشد و توانایی‌های شناختی کودکان در آستانه ورود به دبستان (معمولاً 6 تا 7 ساله) طراحی شده‌اند و هدف آن‌ها سنجش مهارت‌های پایه و اولیه است، نه دانش تخصصی یا اطلاعات حفظی. نیازی به آمادگی ویژه، شرکت در کلاس‌های آمادگی خاص برای این آزمون، یا ایجاد استرس برای کودک نیست. مهم‌ترین نکته این است که کودک در روز سنجش آرامش داشته باشد، خوب استراحت کرده باشد و تغذیه مناسبی داشته باشد.
6. فرآیند کامل سنجش سلامت کلاس اول در پایگاه معمولاً چقدر طول می‌کشد؟
کل فرآیند سنجش در پایگاه (شامل مراحل پذیرش، تکمیل فرم‌ها، معاینات پزشکی، بینایی‌سنجی، شنوایی‌سنجی و ارزیابی آمادگی تحصیلی) معمولاً بین 1 تا 2.5 ساعت به طول می‌انجامد. البته این زمان بسته به تعداد مراجعین به پایگاه در آن روز، همکاری کودک و سرعت عمل کارشناسان می‌تواند متغیر باشد.
7. اگر نتایج سنجش فرزندم نشان دهد که او نیاز به تحصیل در مدرسه استثنایی دارد، چه باید بکنم؟
در صورتی که پس از انجام ارزیابی‌های جامع (اولیه در پایگاه و تخصصی در مراکز ارجاعی)، تشخیص داده شود که نوآموز به دلیل شرایط خاص (مانند کم‌توانی ذهنی، آسیب شدید بینایی یا شنوایی، یا سایر نیازهای ویژه) نیاز به تحصیل در مدارس استثنایی یا بهره‌مندی از خدمات آموزشی و توانبخشی ویژه دارد، کارشناسان مربوطه در سازمان آموزش و پرورش استثنایی راهنمایی‌های کامل و مشاوره‌های لازم را به والدین ارائه خواهند داد. هدف اصلی، فراهم کردن بهترین و مناسب‌ترین محیط آموزشی متناسب با توانایی‌ها و نیازهای منحصربه‌فرد کودک است.
8. آیا امکان اعتراض به نتایج سنجش اولیه وجود دارد؟
بله، در صورتی که والدین نسبت به نتیجه سنجش اولیه فرزند خود (به ویژه در بخش آمادگی تحصیلی یا ارجاع به مراحل تخصصی) ابهام یا اعتراضی داشته باشند، معمولاً فرآیندی برای بررسی مجدد یا ارزیابی توسط کارشناسان دیگر (کمیته تخصصی) در ادارات آموزش و پرورش استثنایی در نظر گرفته می‌شود. جزئیات این فرآیند و نحوه ارائه درخواست اعتراض را می‌توان از مسئولین پایگاه سنجش یا اداره آموزش و پرورش استثنایی منطقه یا استان جویا شد.
9. اگر به هر دلیلی در بازه زمانی اصلی موفق به انجام سنجش نشویم (به اصطلاح جامانده‌ها)، تکلیف چیست؟
معمولاً سازمان آموزش و پرورش استثنایی برای نوآموزانی که به دلایل موجه (مانند بیماری، سفر ضروری، یا عدم اطلاع‌رسانی کافی) از شرکت در سنجش در بازه زمانی اصلی جامانده‌اند، فرصت‌ها یا بازه‌های زمانی جبرانی در نظر می‌گیرد. والدین این دسته از نوآموزان باید در اسرع وقت پس از اطلاع، به اداره آموزش و پرورش منطقه یا ناحیه محل سکونت خود مراجعه کرده و وضعیت را پیگیری نمایند تا از نحوه و زمان شرکت در سنجش جاماندگان مطلع شوند.
10. نحوه دقیق ثبت‌نام برای شرکت در طرح سنجش سلامت کلاس اول چگونه است؟
در سال‌های اخیر، ثبت‌نام برای طرح سنجش به صورت کاملاً الکترونیکی و از طریق سامانه‌ای که توسط وزارت آموزش و پرورش معرفی می‌شود (عموماً سامانه جامع خدمات الکترونیک آموزش و پرورش به آدرس my.medu.ir یا سامانه سازمان آموزش و پرورش استثنایی my.csdeo.ir)، انجام می‌گیرد. والدین باید با استفاده از کد ملی خود (به عنوان کاربر) و اطلاعات شناسنامه‌ای فرزندشان وارد سامانه شده و مراحل ثبت اطلاعات اولیه، انتخاب پایگاه سنجش (در صورت امکان انتخاب) و دریافت نوبت را به دقت طی کنند.
آخرین اخبار و تغییرات مهم مربوط به سنجش سلامت کلاس اول (به‌روزرسانی تا اردیبهشت 1404)
با توجه به اینکه در اردیبهشت ماه سال 1404 شمسی (مطابق با می 2025 میلادی) قرار داریم، مهم‌ترین نکات، روندها و اخبار به‌روز در مورد طرح سنجش سلامت کلاس اول به شرح زیر است:
- تداوم و تقویت فرآیند الکترونیکی: در سال‌های اخیر، تأکید ویژه‌ای بر الکترونیکی شدن کامل تمامی مراحل سنجش، از ثبت‌نام و نوبت‌دهی آنلاین تا ثبت نتایج و صدور گواهی الکترونیکی، وجود داشته است. پیش‌بینی می‌شود این روند در سال 1404 نیز با قوت بیشتری ادامه یابد و سامانه my.medu.ir همچنان به عنوان درگاه اصلی این فرآیند برای والدین عمل کند.
- تمرکز بر مداخلات به‌هنگام و جامع: سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور تاکید روزافزونی بر اهمیت شناسایی زودهنگام نوآموزان نیازمند خدمات آموزشی، توانبخشی و درمانی و انجام مداخلات مؤثر و به‌هنگام دارد تا از تشدید مشکلات و بروز آسیب‌های ثانویه جلوگیری شود. توسعه مراکز جامع سنجش، آموزش، توانبخشی و مداخله به‌هنگام رشدی-تربیتی در این راستا است.
- هزینه سنجش سلامت کلاس اول برای سال 1404: همانطور که پیشتر اشاره شد، هزینه سنجش برای سال تحصیلی 1404-1403 مبلغ 60 هزار تومان بود. برای سنجش سال تحصیلی 1405-1404 (که در تابستان 1404 انجام خواهد شد)، مبلغ دقیق هزینه پس از بررسی و تصویب نهایی توسط مراجع ذی‌صلاح، معمولاً در اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد 1404 به طور رسمی اعلام خواهد شد. والدین باید آمادگی افزایش جزئی این مبلغ را نسبت به سال گذشته داشته باشند.
- زمان‌بندی احتمالی برای سنجش سلامت کلاس اول1404: انتظار می‌رود ثبت‌نام و نوبت‌دهی برای سنجش نوآموزان ورودی مهر 1404، از اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد 1404 آغاز شود و فرآیند اجرایی آن در پایگاه‌ها تا پایان شهریور ماه ادامه یابد. والدین باید به شدت پیگیر اطلاعیه‌های رسمی از منابع معتبر باشند.
- افزایش دقت در غربالگری اختلالات یادگیری و رفتاری: علاوه بر ارزیابی‌های سنتی جسمی، تمرکز و دقت بیشتری بر غربالگری اولیه و شناسایی نشانه‌های اختلالات یادگیری خاص (مانند نارساخوانی، نارسایی در ریاضیات)، اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD) و اختلالات طیف اوتیسم (ASD) در فرآیند سنجش‌ها مشاهده می‌شود.
- اهمیت حیاتی همکاری والدین: موفقیت طرح سنجش و دستیابی به اهداف آن، وابستگی زیادی به همکاری کامل و آگاهانه والدین با کارشناسان سنجش، ارائه اطلاعات دقیق در مورد سوابق رشدی و پزشکی کودک، و پیگیری جدی موارد ارجاعی دارد.
- توسعه و استانداردسازی پایگاه‌های سنجش سلامت کلاس اول : تلاش مستمری برای توسعه کمی و کیفی پایگاه‌های سنجش در سراسر کشور، به ویژه در مناطق کمتر برخوردار و دورافتاده، و همچنین استانداردسازی تجهیزات و فرآیندهای اجرایی در این پایگاه‌ها در جریان است.
- استفاده از نتایج سنجش سلامت کلاس اول برای برنامه‌ریزی‌های آموزشی مدرسه: تاکید می‌شود که نتایج سنجش (به صورت محرمانه) می‌تواند به مدارس در شناخت بهتر دانش‌آموزان جدیدالورود و برنامه‌ریزی آموزشی مناسب‌تر برای آن‌ها در طول سال تحصیلی کمک کند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری سنجش سلامت کلاس اول
طرح ملی سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان، یک اقدام راهبردی و بسیار ارزشمند در نظام آموزشی و بهداشتی کشور است. این برنامه با اهداف بلندمدتی همچون تضمین سلامت همه‌جانبه کودکان، ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی برای تمامی نوآموزان با نیازهای متفاوت، پیشگیری از بروز یا تشدید مشکلات یادگیری و رفتاری، و کمک به سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان مبتنی بر شواهد در حوزه‌های آموزش و سلامت کودکان، به طور سالانه اجرا می‌شود.
سنجش سلامت کلاس اول نه تنها به شناسایی زودهنگام مشکلات و نیازهای ویژه کودکان کمک شایانی می‌کند، بلکه فرصتی مغتنم برای افزایش آگاهی والدین نسبت به وضعیت فرزندشان و ارائه راهکارهای حمایتی، آموزشی و درمانی به‌هنگام و مؤثر فراهم می‌آورد. مشارکت فعال و آگاهانه والدین در این طرح، از مرحله ثبت‌نام تا پیگیری جدی نتایج و توصیه‌های ارائه‌شده، می‌تواند تأثیر بسزایی در موفقیت تحصیلی، اجتماعی و عاطفی فرزندانشان در سال‌های آینده داشته باشد.
با توجه به پیشرفت‌های قابل توجه در الکترونیکی شدن فرآیندها، افزایش دقت در ارزیابی‌ها، و تاکید روزافزون بر اهمیت مداخلات به‌هنگام و مبتنی بر نیازهای فردی، انتظار می‌رود که کیفیت، جامعیت و اثربخشی این طرح ملی در سال‌های آتی نیز به طور مستمر ارتقاء یابد. بر تمامی والدین گرامی نوآموزان لازم است که با آگاهی کامل از اهمیت، مراحل، مدارک مورد نیاز و زمان‌بندی دقیق این طرح، نقش فعال و مسئولانه خود را در این فرآیند مهم ایفا نمایند تا آینده‌ای روشن‌تر و سالم‌تر برای نسل جدید ایران اسلامی رقم بخورد.
