ریشه تاریخی لاتاری؛ از تقسیم زمین تا قرعه کشی ویزا
لاتاری از همان ابتدا مرزی باریک میان “شانس” و “تقسیم” بوده است. ریشه این واژه به زبان ژرمنی باز می گردد؛ “lot” به معنای سهم یا بخشی از یک کل است که به شکل تصادفی به کسی تعلق می گیرد. در اروپای کهن، این مفهوم کاربردی کاملا اداری داشت و ابزاری برای تقسیم زمین های کشاورزی یا انتخاب سرباز بود. بعدها در فرانسه و ایتالیا، بلیت ها وارد بازی شدند و مردم برای کمک به فقرا در آن شرکت می کردند. اما وقتی این مفهوم در سال ۱۹۹۰ به برنامه رسمی “ویزای تنوع نژادی” (Diversity Visa Lottery) آمریکا رسید، ماهیت آن تغییر کرد.
در حال حاضر، ثبت نام لاتاری به معنای شرکت در یک قرعه کشی جهانی است. هر سال حدود ۵۵ هزار ویزا بین بیش از ۲۰ میلیون متقاضی پخش می شود. شانس واقعی برنده شدن در کل دنیا حدود ۰.۶۵ درصد است؛ یعنی از هر ۱۵۰ نفر فقط یک نفر انتخاب می شود. این یعنی میلیون ها نفر امیدشان را به یک الگوریتم کامپیوتری می سپارند که هیچ دخالت انسانی در آن وجود ندارد.
تصویر خیالی در برابر واقعیت خشن
بسیاری هنوز ثبت نام لاتاری را به مثابه دریافت “بخت طلایی” می دانند. این تصویر محصول تبلیغات، فیلم ها و داستان های موفقیت معدود افرادی است که توانسته اند به ثبات برسند. عکس هایی در کنار مجسمه آزادی و پست های اینستاگرامی از خانه های بزرگ، یک افسانه توهم زا ساخته اند. افسانه ای که می گوید کافی است اسم تان از قرعه بیرون بیاید، بقیه اش خود به خود درست می شود. اما واقعیت چیز دیگری است.
“امیر”، شهروند ایرانی-آمریکایی که بیش از ۲۰ سال در آنجا زندگی کرده، درباره واقعیت های پس از ثبت نام لاتاری می گوید: “بسیاری از تصورات بیش از حد خوش بینانه هستند. لاتاری برای شما بلیط سفر به مدینه فاضله را پیش خرید نمی کند. شما همیشه یک مهاجر هستید و باید ثابت کنید که عضوی از جامعه اید.”
او هشدار می دهد: “اگر فقط شانستان در این قرعه کشی زده باشد و هیچ تخصص یا سرمایه ای نداشته باشید، گاهی حتی به کارتن خوابی می رسید. هزینه های زندگی، اجاره، مالیات ها و تفاوت های فرهنگی فشاری است که باید با خود حمل کنید. هیچ کس به شما چیزی هدیه نمی دهد.”
ریزش شدید برندگان؛ فاصله برنده شدن تا ویزا گرفتن
آمارها نشان می دهد که برنده شدن در مرحله اول ثبت نام لاتاری، تضمینی برای رسیدن به آمریکا نیست. از حدود ۵۳۰۰ نفری که در دوره اخیر از ایران انتخاب شدند، تا امروز فقط حدود ۲۸۰۰ نفرشان موفق به گرفتن ویزا شده اند. یعنی تقریبا نیمی از برندگان در راه مانده اند.
دلایل این ریزش متعدد است: هزینه ۳۳۰ دلاری سفارت (برای هر نفر)، نداشتن تمکن مالی، مشکل زبان، مدارک ناقص یا حتی تمام شدن سهمیه ویزا قبل از رسیدن نوبت مصاحبه. حتی آن هایی که ویزا می گیرند، تازه اول خط مشکلات هستند. پرواز، اسکان اولیه، خرید ماشین و پیدا کردن کار، چالش هایی است که بلافاصله پس از ورود آغاز می شود.
هزینه واقعی زندگی در آمریکا؛ اعداد شوکه کننده
کسانی که اقدام به ثبت نام لاتاری می کنند، معمولا تصوری از هزینه های جاری در آمریکا ندارند. اجاره یک آپارتمان تک خوابه در شهرهای متوسط از ۱۵۰۰ دلار شروع می شود و در کلانشهرها به راحتی از ۳۰۰۰ دلار عبور می کند. هزینه های پایه ماهانه (غذا، حمل و نقل، اینترنت) برای یک نفر بین ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ دلار است.
بیمه درمانی خصوصی هم تا وقتی شغل ثابت پیدا نکنید، حداقل ۴۵۰ دلار در ماه هزینه دارد. بسیاری از تازه واردان که سابقه اعتباری (Credit History) ندارند، مجبورند چند خانواده در یک خانه زندگی کنند تا از پس اجاره برآیند. این واقعیت تلخ، فرسنگ ها با رویای خانه های ویلایی فاصله دارد.
سراب بازار کار؛ مهندسانی که راننده می شوند
یکی دیگر از چالش های بزرگ پس از موفقیت در ثبت نام لاتاری و مهاجرت، پیدا کردن شغل متناسب است. گزارش موسسه سیاست مهاجرت آمریکا می گوید حدود ۳۰ درصد مهاجران تحصیل کرده در پنج سال اول در شغلی پایین تر از سطح تخصص شان کار می کنند.
مهندس ها راننده تاکسی می شوند، پزشکان تکنسین آزمایشگاه و مدیران انباردار. حقوق ساعتی این کارهای یدی معمولا بین ۱۶ تا ۲۲ دلار است که با کسر مالیات و هزینه های زندگی، عملا چیزی برای پس انداز باقی نمی ماند. این تنزل جایگاه اجتماعی، یکی از دلایل اصلی افسردگی در میان مهاجران لاتاری است.
کاسبی میلیاردی از ثبت نام لاتاری در ایران
فرآیند ثبت نام لاتاری در ایران تبدیل به یک صنعت پرسود برای عکاسان و کافی نت ها شده است. هزینه عکس، مشاوره و ثبت نام برای هر نفر به چند میلیون تومان می رسد. در یک سال اخیر، فقط در ایران، میلیاردها تومان برای این خدمات خرج شده است؛ پولی که برای یک شانس نیم درصدی پرداخت می شود و هیچ بازگشتی ندارد.
برخی آژانس های مهاجرتی با وعده های دروغین “افزایش شانس”، مبالغ هنگفتی دریافت می کنند، در حالی که سیستم قرعه کشی کاملا تصادفی است و هیچ کس نمی تواند در آن دخالت کند. عکاسی های تهران نیز برای گرفتن یک عکس ساده که حالا به نام “عکس لاتاری” معروف شده، هزینه های گزافی دریافت می کنند.
پایان مهلت ثبت نام لاتاری و هجوم دوباره
کمتر از ۱۰ روز به پایان مهلت ثبت نام لاتاری باقی مانده است. صفحات ثبت نام دوباره شلوغ شده و گروه های تلگرامی پر از هیجانات ناشی از تبلیغات است. اما حقیقت این است که لاتاری آمریکا هیچ گاه بخت طلایی نبود. فقط دری نیمه باز به سمت یک ماراتن سخت و نفس گیر است. خیلی ها بعد از چند سال با آسیب های روحی به وطن باز می گردند و خیلی ها هم فقط می مانند تا صورت مسئله را پاک نکنند، بدون اینکه واقعا آن رویای بافته شده را زندگی کنند.
سوالات متداول
شانس برنده شدن در ثبت نام لاتاری چقدر است؟
شانس جهانی برنده شدن حدود ۰.۶۵ درصد است. یعنی از هر ۱۵۰ شرکت کننده، تقریبا یک نفر انتخاب می شود که این شانس در کشورهای مختلف متفاوت است.
آیا همه برندگان لاتاری ویزا دریافت می کنند؟
خیر. آمارها نشان می دهد که تقریبا نیمی از برندگان ایرانی (مانند دوره اخیر که از ۵۳۰۰ نفر تنها ۲۸۰۰ نفر ویزا گرفتند) به دلایل مختلف موفق به دریافت ویزا و ورود به آمریکا نمی شوند.
هزینه های اولیه پس از برنده شدن در لاتاری چقدر است؟
علاوه بر هزینه ۳۳۰ دلاری مصاحبه سفارت برای هر نفر، هزینه های مدیکال (پزشکی)، ترجمه مدارک و سفر به کشور همسایه برای مصاحبه نیز وجود دارد. پس از ورود به آمریکا نیز هزینه های سنگین اجاره و زندگی در انتظار برندگان است.
مهلت ثبت نام لاتاری تا چه زمانی است؟
مهلت ثبت نام لاتاری معمولا تا اواسط آبان ماه (اوایل نوامبر) ادامه دارد و تمدید نمی شود. امسال نیز فرصت محدودی باقی مانده است.
نتیجه گیری
لاتاری تعبیر وارونه بختی طلایی است. بلیتی که ممکن است مسیر زندگی را تغییر دهد، اما این تغییر لزوما به معنای خوشبختی نیست. کسانی که با تصویر “زندگی رویایی” اقدام به ثبت نام لاتاری می کنند، معمولا با حقیقت “زندگی واقعی” و خشن آمریکا روبرو می شوند. هزینه های سنگین مهاجرت، تنزل شغلی و فشارهای روانی، بهایی است که باید برای این شانس پرداخت شود. قبل از فشردن دکمه ثبت نام، باید با چشمان باز به مسیری که در پیش است نگریست تا حسرت، جایگزین رویا نشود. برای مطالعه تجربیات مهاجران می توانید به وبسایت پرداد خبر مراجعه کنید.
