کشف برندگان جایزه نوبل پزشکی چیست؟ (تحمل ایمنی به زبان ساده)
سیستم ایمنی بدن ما برای حمله به مهاجمان خارجی (مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها) طراحی شده است. اما این سیستم چگونه یاد می‌گیرد که به سلول‌های خود بدن حمله نکند؟ پاسخ این سوال در کشف بزرگ برندگان جایزه نوبل پزشکی امسال نهفته است.
آن‌ها نوع خاصی از سلول‌های ایمنی به نام «سلول‌های T تنظیمی» (Regulatory T cells) را کشف کردند که مانند یک «ترمز» یا «پلیس» برای سیستم ایمنی عمل می‌کنند. این سلول‌ها جلوی واکنش‌های ایمنی بیش از حد را گرفته و از حمله اشتباهی به بافت‌های خودی جلوگیری می‌کنند. این فرآیند «تحمل ایمنی محیطی» نام دارد و اختلال در آن، عامل اصلی بیماری‌های خودایمنی است.
معرفی برندگان جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۵
- مری برانکو (Mary E. Brunkow): متولد ۱۹۶۱، دارای مدرک دکتری از دانشگاه پرینستون و مدیر ارشد برنامه در مؤسسه زیست‌شناسی سامانه‌ها در آمریکا.
- فرد رامسدل (Fred Ramsdell): متولد ۱۹۶۰، دارای مدرک دکتری از دانشگاه کالیفرنیا و مشاور علمی شرکت سونوما بایوتراپوتیکز.
- شیمون ساکاگوچی (Shimon Sakaguchi): متولد ۱۹۵۱، دارای مدرک دکتری از دانشگاه کیوتو و استاد برجسته مرکز تحقیقات ایمونولوژی دانشگاه اوساکا، ژاپن.
نکاتی درباره جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی
این جایزه یکی از معتبرترین افتخارات علمی جهان است که هر سال توسط مؤسسه کارولینسکا در استکهلم سوئد اعطا می‌شود. برخی نکات جالب در مورد آن عبارتند از:
- این جایزه بین سال‌های ۱۹۰۱ تا ۲۰۲۴، ۱۱۵ بار به ۲۲۹ برنده اعطا شده است.
- جوان‌ترین برنده: فردریک بنتینگ بود که در سال ۱۹۲۳ در ۳۱ سالگی برای کشف انسولین این جایزه را دریافت کرد.
- مسن‌ترین برنده: پیتون روس بود که در سال ۱۹۶۶ در ۸۷ سالگی برای کشف سلول‌های مولد تومور این جایزه را از آن خود کرد.
زمان‌بندی اعلام سایر جوایز نوبل پزشکی ۲۰۲۵
بر اساس اعلام بنیاد نوبل، برندگان سایر جوایز در روزهای آینده به شرح زیر معرفی خواهند شد:
- فیزیک: سه‌شنبه، ۱۵ مهر (ساعت ۱۳:۱۵ به وقت تهران)
- شیمی: چهارشنبه، ۱۶ مهر (ساعت ۱۳:۱۵ به وقت تهران)
- ادبیات: پنجشنبه، ۱۷ مهر (ساعت ۱۴:۳۰ به وقت تهران)
- صلح: جمعه، ۱۸ مهر (ساعت ۱۲:۳۰ به وقت تهران)
- علوم اقتصادی: دوشنبه، ۲۳ مهر (ساعت ۱۳:۱۵ به وقت تهران)
مبلغ هر جایزه نوبل پزشکی شامل ۱۱ میلیون کرون سوئد (معادل ۱.۲ میلیون دلار)، یک مدال طلای ۱۸ عیار و یک دیپلم افتخار است و مراسم اهدای جوایز در تاریخ ۱۰ دسامبر (۱۹ آذر)، همزمان با سالگرد درگذشت آلفرد نوبل، برگزار خواهد شد.
سوالات متداول؛ برندگان جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۵
۱. برندگان جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۵ چه کسانی هستند؟
این جایزه به طور مشترک به سه دانشمند به نام‌های مری برانکو، فرد رامسدل و شیمون ساکاگوچی برای تحقیقاتشان در حوزه ایمونولوژی اهدا شد.
۲. کشف این دانشمندان به زبان ساده چیست؟
آن‌ها سلول‌های ایمنی خاصی را کشف کردند که مانند «ترمز» عمل کرده و از حمله سیستم ایمنی به سلول‌های خود بدن جلوگیری می‌کنند. این کشف در درک و درمان بیماری‌های خودایمنی بسیار حیاتی است.
۳. مبلغ جایزه نوبل پزشکی امسال چقدر است؟
مبلغ هر جایزه ۱۱ میلیون کرون سوئد (حدود ۱.۲ میلیون دلار آمریکا) است که بین برندگان هر رشته تقسیم می‌شود.
۴. جایزه نوبل فیزیک چه زمانی اعلام می‌شود؟
برنده جایزه نوبل فیزیک فردا، سه‌شنبه ۱۵ مهر ماه، ساعت ۱۳:۱۵ به وقت تهران اعلام خواهد شد.
نتیجه‌گیری: گامی بزرگ به سوی درمان بیماری‌های خودایمنی
جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۵ به اکتشافی تعلق گرفت که درک ما از یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های بدن را متحول کرده است. شناسایی «ترمزهای سیستم ایمنی» نه تنها یک دستاورد علمی بزرگ است، بلکه امیدی تازه برای میلیون‌ها بیمار مبتلا به بیماری‌های خودایمنی و سرطان در سراسر جهان به شمار می‌رود و مسیر را برای توسعه درمان‌های هدفمند و مؤثر در آینده هموار می‌کند.
