تحلیل ایران در سریال‌های هالیوودی مانند «۲۴»، «میهن» (Homeland)، «دیپلمات» و… نشان می‌دهد که چگونه روایت‌های داستانی می‌توانند به ابزاری برای بازخوانی سیاست‌های جهانی تبدیل شوند و درک عمومی از یک ملت را شکل دهند.
تحلیل بازنمایی ایران در چند سریال مطرح هالیوودی
در ادامه به بررسی چند سریال هالیوودی شاخص که به نحوی به ایران پرداخته‌اند، می‌پردازیم:
«۲۴» (24 / فاکس / ۲۰۰۱–۲۰۱۰)
این سریال هالیوودی اکشن و تریلر سیاسی با محوریت شخصیت جک بائر (کیفر ساترلند)، مأمور واحد ضدتروریسم (CTU)، در هر فصل یک بحران ۲۴ ساعته را دنبال می‌کند. اگرچه ایران مستقیماً در سریال نام برده نمی‌شود، اما در فصل‌های ۴ و ۶، به کشور خیالی «کامنار» یا «اسلام‌آباد شرقی» اشاره می‌شود که شباهت‌هایی به ایران دارد. همچنین موضوعاتی مانند برنامه هسته‌ای و تلاش برای دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی، بازتابی از تنش‌های واقعی مرتبط با ایران است.
حضور بازیگران ایرانی‌تبار مانند شهره آغداشلو (در نقش دینا آراز که پسرش بهروز نام دارد)، نوید نگهبان، نازنین بنیادی و داریوش کاشانی نیز به این گمانه‌ها دامن می‌زند. سریال «۲۴» به دلیل نمایش خشونت بالا (صحنه‌های شکنجه) و کلیشه‌ای نشان دادن مسلمانان به عنوان تروریست، با انتقادات زیادی روبرو بود، اما جوایز معتبری چون امی و گلدن گلوب را نیز کسب کرد.
«میهن» (Homeland / شوتايم / ۲۰۱۱–۲۰۲۰)
این سریال تریلر روان‌شناختی و جاسوسی، ماجراهای کری مدیسون (کلر دینز)، افسر سازمان سیا، را در مقابله با تروریسم جهانی و نفوذ در خاورمیانه روایت می‌کند. «میهن» در فصل‌هایی به طور مستقیم‌تری به ایران می‌پردازد. شخصیت‌های ایرانی در این سریال هالیوودی گاه افرادی باهوش، قدرتمند و دارای نفوذ در آمریکا تصویر می‌شوند.
بخش‌هایی از داستان در تهران روایت شده و موضوعاتی چون مذاکرات هسته‌ای ایران به عنوان یک مناقشه پیچیده با حضور نیروهای ایرانی، اسرائیلی و آمریکایی مطرح می‌شود. سازمان‌های اطلاعاتی ایران به عنوان یکی از چالش‌های جدی امنیت ملی آمریکا در سریال به تصویر کشیده می‌شوند. «میهن» با استقبال منتقدان مواجه شد و جوایز امی و گلدن گلوب را دریافت کرد.
«جک رایان» (Tom Clancy’s Jack Ryan / پرایم ویدئو / ۲۰۱۸–۲۰۲۳)
این سریال اکشن سیاسی و جاسوسی بر اساس شخصیت معروف تام کلنسی، با بازی جان کرازینسکی در نقش جک رایان و موسیقی متن ساخته رامین جوادی تولید شده است. تمرکز فصل اول بر تهدیدهای تروریستی در خاورمیانه است و اگرچه مستقیماً به ایران نمی‌پردازد، اما در فصل‌های بعدی، درگیری‌های منطقه‌ای و استراتژی‌های سیاسی آمریکا در منطقه، بازتابی از تعاملات غیرمستقیم با ایران را نشان می‌دهد.
«دیپلمات» (The Diplomat / نتفلیکس / ۲۰۲۳–تاکنون)
در این درام سیاسی، کیت وایلر (کری راسل) به عنوان سفیر جدید آمریکا در بریتانیا، با بحران حمله به یک ناو بریتانیایی در خلیج فارس روبرو می‌شود. در ابتدا، ایران به عنوان مظنون اصلی معرفی می‌شود، اما با پیشرفت داستان مشخص می‌شود که عوامل دیگری پشت این حمله بوده‌اند و حتی افرادی در بدنه‌های سیاسی غرب نیز ممکن است نقش داشته باشند.
سریال پیچیدگی‌ها و لایه‌های پنهان دیپلماسی بین‌المللی و احتمال استفاده ابزاری از نام ایران در تنش‌ها را به تصویر می‌کشد. این سریال با استقبال مخاطبان مواجه شد و منتظر فصل‌های بعدی است.
«عملیات ویژه: شیرزن» (Special Ops: Lioness / پارامونت پلاس / ۲۰۲۳–تاکنون)
این تریلر جاسوسی با بازی زویی سالدانا و نیکول کیدمن، داستان یک تیم ویژه از زنان оператив سیا را دنبال می‌کند که برای نفوذ به گروه‌های تروریستی در خاورمیانه تلاش می‌کنند. اگرچه نام ایران مستقیماً ذکر نمی‌شود، اما بستر داستانی و نوع تهدیدات به طور ضمنی به نقش کشورهای منطقه، از جمله ایران، در پویایی‌های امنیتی خاورمیانه اشاره دارد.
سوالات متداول؛ ایران در سریال‌های هالیوودی
مضامین اصلی تکرارشونده در به تصویر کشیدن ایران در سریال‌های هالیوودی چیست؟
مضامین رایج شامل برنامه هسته‌ای، حمایت از تروریسم یا گروه‌های شبه‌نظامی، رقابت‌های اطلاعاتی و جاسوسی، و تنش‌های دیپلماتیک با آمریکا و متحدانش است. ایران اغلب به عنوان یک تهدید یا یک بازیگر پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی در منطقه به تصویر کشیده می‌شود.
آیا بازنمایی ایران در این سریال‌ها همیشه منفی است؟
اغلب بازنمایی‌ها تحت تأثیر نگاه سیاسی غرب و با بار منفی یا کلیشه‌ای همراه است. با این حال، در برخی موارد مانند سریال «میهن»، شخصیت‌های ایرانی باهوش و قدرتمند نیز به تصویر کشیده شده‌اند، هرچند که ممکن است همچنان در چارچوب کلی تقابل قرار گیرند.
کدام سریال‌های غربی به طور مستقیم یا غیرمستقیم به ایران پرداخته‌اند؟
سریال‌هایی مانند «۲۴» (به طور غیرمستقیم)، «میهن» (مستقیم)، «جک رایان» (غیرمستقیم)، «دیپلمات» (مستقیم به عنوان مظنون اولیه) و «عملیات ویژه: شیرزن» (غیرمستقیم) از جمله آثاری هستند که به نحوی به ایران یا مسائل مرتبط با آن اشاره داشته‌اند.
نتیجه‌گیری: بررسی نمونه‌هایی از سریال‌های غربی نشان می‌دهد که ایران در سریال‌های هالیوودی و مشابه آن، اغلب در قاب تهدید امنیتی، رقیب سیاسی یا مهره‌ای در بازی‌های پیچیده جاسوسی و دیپلماتیک به تصویر کشیده می‌شود. این بازنمایی‌ها، که به ندرت فارغ از جهت‌گیری‌های سیاسی و کلیشه‌های رایج هستند، نقشی انکارناپذیر در شکل‌دهی به نگرش مخاطبان بین‌المللی نسبت به ایران و مسائل مرتبط با آن دارند و لزوم نگاهی انتقادی به این تولیدات رسانه‌ای را برجسته می‌سازند.
