مروری بر پرونده تلخ آوا؛ جنایتی که ایران را تکان داد
سال ۱۴۰۲ بود که خبر بستری شدن دختری ۴ ساله به نام آوا در یکی از بیمارستانهای ارومیه با علائم ضرب و جرح شدید و مرگ مغزی، در صدر اخبار حوادث قرار گرفت. بررسیهای اولیه و شواهد نشان میداد که این کودک معصوم توسط نامادری خود مورد آزار و اذیتهای شدید قرار گرفته است. متاسفانه شدت جراحات وارده به حدی بود که تلاش پزشکان بینتیجه ماند و آوا جان خود را از دست داد.
با فوت کودک، پرونده با موضوع قتل عمد تشکیل شد و موضوع قصاص نفس نامادری آوا به عنوان مطالبه اصلی مادر بیولوژیکی کودک و افکار عمومی مطرح گردید. انتشار تصاویر و اخبار مربوط به این جنایت، موجی از خشم و اندوه را در جامعه برانگیخت و شهروندان خواستار برخورد قاطع و بدون اغماض دستگاه قضا با عامل این جنایت هولناک شدند.
روند دادرسی و صدور حکم نهایی
دستگاه قضایی استان آذربایجان غربی با درک حساسیت موضوع، رسیدگی به پرونده را در اولویت قرار داد. پس از انجام تحقیقات مقدماتی در دادسرا و صدور کیفرخواست، پرونده جهت صدور رای به دادگاه کیفری یک استان ارجاع شد. جلسات دادگاه با حضور متهم، وکیل مدافع و اولیای دم برگزار گردید و در نهایت، قضات دادگاه کیفری یک با توجه به ادله موجود، اقاریر و مستندات پزشکی قانونی، حکم به قصاص نفس نامادری آوا دادند.
ناصر عتباتی، رئیس کل دادگستری استان، در خصوص سیر قانونی پرونده توضیح داد: «رسیدگیها برابر قانون و با رعایت دقیق آیین دادرسی کیفری در دستور کار قرار گرفت. پس از صدور حکم اولیه، پرونده برای فرجامخواهی به دیوان عالی کشور ارسال شد و قضات دیوان نیز با بررسی دقیق محتویات پرونده، حکم صادره مبنی بر قصاص نفس نامادری آوا را تایید و ابرام کردند.»
مطالبه عمومی و اصرار اولیای دم بر اجرا
یکی از ارکان اصلی در اجرای احکام قصاص، درخواست اولیای دم است. در این پرونده، مادر آوا از همان ابتدای امر، خواستار اشد مجازات و اجرای حکم الهی قصاص بود. رئیس کل دادگستری آذربایجان غربی در این باره تصریح کرد: «علاوه بر مادر آوا که قصاص نفس نامادری آوا را به جد مطالبه کرده بود، اذهان عمومی هم اجرای این حکم را خواستار بودند.»
فشار افکار عمومی ناشی از قساوت به کار رفته در این جنایت به حدی بود که جامعه تاب تحمل چنین رفتاری با یک کودک بیپناه را نداشت. سرانجام با طی شدن مراحل استیذان از ریاست قوه قضاییه و عدم رضایت اولیای دم، مقدمات اجرای حکم قصاص نفس نامادری آوا فراهم شد.
جزئیات اجرای حکم در سحرگاه ۲۲ آذر
طبق اعلام رسمی مقام قضایی، سحرگاه امروز شنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۴، محکومعلیه پای چوبه دار رفت. این مراسم در محوطه زندان مرکزی ارومیه و با حضور مقامات قضایی، انتظامی و اولیای دم برگزار شد. با اجرای حکم قصاص نفس نامادری آوا، پرونده زندگی زنی که با قساوت قلب جان کودکی ۴ ساله را گرفته بود، بسته شد.
این اجرا نشان داد که سیستم قضایی در برخورد با جرایم خشن، به ویژه جرایمی که علیه کودکان و اقشار آسیبپذیر جامعه صورت میگیرد، هیچگونه تعللی نخواهد داشت و امنیت روانی جامعه خط قرمز دستگاه عدالت است. موضوع قصاص نفس نامادری آوا هشداری جدی برای پیشگیری از تکرار چنین فجایعی در بستر خانوادهها است.
ابعاد حقوقی و بازدارندگی حکم قصاص
قصاص در نظام حقوقی ایران، حقی است که خداوند برای اولیای دم قرار داده است تا در صورت وقوع قتل عمد، بتوانند تقاضای مقابله به مثل کنند. اجرای حکم قصاص نفس نامادری آوا علاوه بر جنبه خصوصی جرم و تشفی خاطر بازماندگان، دارای جنبه عمومی و بازدارندگی نیز میباشد.
زمانی که جامعه شاهد اجرای عدالت در مورد قاتل یک کودک بیدفاع است، اعتماد به دستگاه قضایی افزایش مییابد. پرونده قصاص نفس نامادری آوا یادآور این نکته است که کودکآزاری منتهی به قتل، فرجام سنگینی دارد و قانونگذار با تمام توان از حقوق کودکان صیانت میکند.
لزوم توجه به ریشههای خشونت خانگی
هرچند اجرای حکم قصاص نفس نامادری آوا عدالت را برقرار کرد، اما نباید از ریشههای اجتماعی و روانی وقوع چنین جنایاتی غافل شد. کارشناسان معتقدند که پایش سلامت روان سرپرستان، آموزش مهارتهای کنترل خشم و نظارت دقیقتر نهادهای متولی بر خانوادههای آسیبپذیر، میتواند از تکرار سرنوشتهایی مشابه آوا جلوگیری کند.
مرگ آوا و سرانجامِ قصاص نفس نامادری آوا باید زنگ خطری برای نهادهای فرهنگی و اجتماعی باشد تا با مداخله به موقع در موارد کودکآزاری، پیش از وقوع فاجعه غیرقابل جبران، از جان کودکان محافظت کنند.
سوالات متداول
حکم قصاص نفس نامادری آوا چه زمانی اجرا شد؟
این حکم سحرگاه روز شنبه ۲۲ آذر ماه ۱۴۰۴ در زندان مرکزی ارومیه به مرحله اجرا درآمد.
چرا حکم قصاص برای نامادری آوا صادر شد؟
به دلیل ارتکاب قتل عمد دختر بچه ۴ ساله (آوا) از طریق ضرب و جرح و کودکآزاری که منجر به مرگ مغزی و فوت کودک شد، دادگاه حکم به قصاص نفس نامادری آوا داد.
آیا اولیای دم تقاضای دیه یا بخشش داشتند؟
خیر، مادر آوا و سایر اولیای دم از ابتدا بر اجرای حکم قصاص نفس نامادری آوا اصرار داشتند و حاضر به مصالحه نشدند.
این پرونده مربوط به چه سالی است؟
جنایت و قتل آوا در سال ۱۴۰۲ رخ داد و پس از طی مراحل قانونی، حکم نهایی در آذر ۱۴۰۴ اجرا شد.
نتیجهگیری
پرونده آوای کوچک با اجرای حکم قصاص نفس نامادری آوا در سحرگاه ۲۲ آذر ۱۴۰۴ مختومه شد. این پرونده نمادی از سرعت و قاطعیت دستگاه قضایی در پاسخگویی به مطالبات به حق مردم و اولیای دم بود. در حالی که جامعه هنوز از تلخی از دست رفتن این کودک ۴ ساله متاثر است، اجرای عدالت توانست مرهمی بر زخمهای خانواده داغدار و وجدان عمومی باشد. امید است که با افزایش آگاهی عمومی و اقدامات پیشگیرانه، دیگر شاهد تیترهایی با مضمون کودککشی و نیاز به اجرای احکامی نظیر قصاص نفس نامادری آوا نباشیم. برای پیگیری اخبار حوادث و قضایی میتوانید به وبسایت پرداد خبر مراجعه کنید.
